Transkrypcja: Stryju - Historia Polski

Opis wygenerowany przez Skrybot

Dla tego filmu nie wygenerowano opisu.

Transkrypcja wygenerowana przez Skrybot

W czasach starożytnych wiele migrujących ludów przewinęło się przez teren dzisiejszej Polski. W ekspansje w roku 600 zaczęli Słowianie. Harce hunów i awarów ułatwiły im zadanie. Te nomadyczne ludy to dla Germanów obawy. Robiły po Europie łupie szczewy prawy, lecz szybko się rozpadły i podległy bankructwu, bo nie wykształciły żadnych państwowych struktur. Tak w nadwispańskim kraju utworzyła się próżnia, która wyssała Słowian od wschodu i południa. Utrzymać się dłużej tu niewielu dało radę, lecz wyparli Germanów poza rzekę Łabe. W VII i VIII wieku na naszych regionach powoli mimochodem kształtowały się plemiona, z których największe to Polanie i Wiślanie, Czesi, Wieleci, Morawianie i Ślężanie. Polanie osiedli na terenach Wielkopolski i tam właśnie powstały zalążki państwowości. By zyskać podmiotowość pojawiła się nadzieja.

Tu teoria wskazuje na piasta koło dzieja. To on rozpoczął długą dynastię piasta, to ojciec Siemowita i wielki protoplasta. W trakcie utraty wpływu w państwa wielkich moraw Siemowit wyrasta na księcia Polan. Jego syn Lestek z wnukiem Siemomysłem poszerzali granice, robiąc to z rozmysłem. Sąsiednie plemiona na aneksyjnym etapie i powoli zaczynamy rozpychać się na mapie. Władzę objął Mieszko, czyli syn Siemomysła. Jego na pewno znacie, to postać historyczna. Momej Judex spisany z jego woli pozwala nam przejść na płaszczyznę historii. Krzes był ważny, otworzył horyzont szerszy i dobrze o tym wiedział Mieszko I. To transformacja z plemiennej konfederacji na centralizowaną strukturę państwową dzięki sprawnej dyplomacji i sprytowi spemu. Bardzo silne państwo zostawił Chlopremu, który po przejęciu władzy nadal rozwijał armię.

Przez kontynuował ekspansję i nikt już się nie dziwił, kiedy siedł na całego. Nic wtedy tak nie rosło jak armia chrobrego. Pierwszym królem Polski zostaje Chrobry Bolesła. W czym podnosi państwo do rangi Królestwa? Mieszko II Lambert przejmuje państwo silne, lecz mocno pogrążone z sąsiadami w konflikcie nie sprostał zadaniom, a kraj pochłonął mrok. Paranoiczny bez prym rujnuje wszystko w rok. Przejmuje schedę, nie bez powodu później zwany odnowicielem. Odzyskał niemal całe ziemie utracone i sprawnie odbudował struktury państwowe. Potrzeba silnej armii jak z czasów Chrobrego. Determinuje wdrażanie systemu feudalnego, bo Bolesław Śmiały zapowiadał się nieźle. Ezekucja biskupa postawi go w ciemnym świetle. Kluczową rolę dla Polski Krzywołusty odegrał, który zwiększył w regionie wpływ naszego księstwa. Zbiedzującym włodarzem wczesnych piastów.

Potem sprawnym władcą już wieku lat 16. Anekcja pomoża jako potencjał zwiastun, lecz jego testament sprowadza na nas zastój. Bolesław dzieli Polskę pomiędzy swoich synów. Rozbicie dzielnicowe będzie następstwem tych czynów. Efekt testamentu nie był planowany w pełni. Z czasem dzieli kraj na coraz mniejsze części. Cała dynastia popadła w konflikty w ogniu. Wytrata terytorium, kraj nie był zjednoczony, a naród dumny, a słynny zjazd w Gąsarwie przybił jak gwoździa do trunny. Konrad Mazowiecki po upadku pryncypatu na ziemię Chełmińską pochopnie sprowadza krzyżaków. Według wstępnych założeń do zwalczania Pogan. Jednak z czasem wyrosną na największego wroga. Zanim się Polsce przeciwstawili kompletnie, to inwazje mongolskie złupiły nas doszczętnie. Jeszcze sporo problemów mieliśmy z Tatarami. Bo w tej części Europy tak byli nazywani.

Król przemysłu drugi miał ambicję zjednać Polskę. Jednak zginął w zamachu przez Brandenburgczyków Horde. Sprawne działania, łokietka od skromnych początków. Z czasem czynią z niego głównego gracza regionu. Koronacja Władysława kończy rozbicie dzielnic. Jednoczy nasz kraj po wielu latach mizernych. To krok w dobrym kierunku, porządkowanie ładu. Nadal mamy zaległości wobec silnych sąsiadów. W kolejnych latach trudno uniknąć komplikacji, a spory z krzyżakami ulegają eskalacji. Zanim Kazimierz Wielki przejmie władzę, mocno dają popalić krzyżacko-czeskie inwazje. Wszystko to okiełznać wyczynnie lada. Niemal po każdej stronie ma skuconego sąsiada. Przejmuje Polskę za słabą na starcie fizyczne, lecz z prawną dyplomacją rozgrywa wszystkich taktycznie. Za rządów Kazimierza Europę trawi Dziuma. Szok i rozmach katastrofy szeregi zmian wymusza. Przemiany gospodarcze, społeczne i religijne.

Dla wielu państw feudalnych okażą się destrukcyjne. Zabezpieczenie granic to jedna ze spraw niezbędnych, aby mógł się skupić na reformach wewnętrznych, które zaludniają państwo i zwiększają przychody. Rozwijają miasta i lokują sporo nowych. Sprowadzają do Polski rozmaitych osadników, chłopów, rzemieślników, bankierów czy Żydów. Ci ostatni uciekają z Europy Zachodniej. Zobacz od nasilających się tam prześladowań, aby podtrzymać stabilność i praworządność państwa. Wprowadził pierwszą kodyfikację prawa. Otworzył uniwersytet wówczas w Krakowie, który był jednym z pierwszych w środkowej Europie. Gdy ogarnął gospodarkę rozpoczął działania zbrojne, co obca przemoc wzięła, z powrotem oddał Polsce. Po części ją zmienił z drewnianej w murowaną. Kazimierz był władcą wielkim, zasłużył na to miano. I konstegnacja umożnął władców. Kazimierza kończy rządy dynastii Piastów.

Choć miał męskich potomków, nawet rządnych akcesji, to z nieprawego łoża nie podlega ją sukcesji. W myśl porozumień tron przejął Ludwik Węgierski. Pożytek z tego dla nas był stosunkowo niewielki. Przy Wilejem Koszczyckim próbował przekupić szlachtę, aby swoją córkę przeforsować na monarchę. Zanim zginął zrobił jeszcze parę dużych rzeczy, lecz reprezentował głównie węgierskie interesy. Polczyk w ramach surowej pokuty funduje drewniany kościół. Dla Paulinów grupy wprowadza tam obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. To wydarzenie dla Jasnej Góry skromnym początkiem. I tak w Polsce do czasów wczesnego to najważniejsze miejsce kultury religijnego. Bez Królewie nastało, kiedy Ludwik odszedł. Był to bardzo krótki, lecz chaotyczny okres. Po dwóch latach bez Królewia, spiskach, wojnach domowych, długich negocjacjach i rozwiązaniach siłowych. W końcu zadziałał efekt przywileju Koszyckiego.

Koronowano Jadwigę na króla Polski. Dziesięcioletnia córka Ludwika Węgierskiego. Za dwa lata po ślubie już Władysława Jagieło. To nie była miłość jak wprzeminęło z wiatrem. To mariaz polityczny z dużo starszym Poganem. Warunkiem był chrzest od Polski przyjęty. Odbył się w Krakowie z rąk arcybiskupa Bodzęty. Ceremonia koronacji była częścią oficjalną. Była Polskę i Litwę unią personalną. Wytrąciła argumenty krzyżackiemu zakonowi, który atakował Litwę. Próbując Boga im wpoić trzynastoletniej Jadwidze. Nie brak było charyzmy. Śmiałą wyprawą na rusz lwów przyłącza do ojczyzny. Tymczasem chrzest Władysława to niedurne deklaracje. Wprowadzał on na Litwie faktyczną chrystianizację. Związek Polski z Litwą niedługo się rozszumi. Moldawia i Nowogród stają się lennikiem Unii. Jadwiga zachodzi w ciążę i rodzi córkę.

Kolejne doby dla obu okazują się trudne. Córka umiera z przyczyn bliżej nieokreślonych. Jadwiga ginie w skutek powikłań poporodowych. Na uniwersytet przepisuje swój kapitał, który wznawia działalność po zaniedbania Ludwika. Uchodziła zaszanowaną, dobrą i szlachetną. A w czasach współczesnych uznano ją za świętą. Śmierć Jadwigi nie odebrała władzy Jagiele. Możni mocno wierzyli, że intencję miał szczere Unia Polską. Polsko-Litewska mocno krzyżakom wadzi. Wdrażają więc rozwiązania mające ją wysadzić. Jagieł sprowokował ich do wydania wojny. Od czasów łokietka był to pierwszy konflikt zbrojny. Skala konfrontacji wydawała się ogromna. Obie strony z zapałem mobilizują wojska. Kupowano najemników, fortyfikowano twierdze. W dużym pośpiechu kuto nowe pancerze i miecze. Główne siły starły się w bitwie pod Grunwaldem.

Tam wojska polsko-litewskie okazały się twardsze. Jednej z największych bitew średniowiecznej Europy. Rychła porażka zakonu, funduje im kłopoty. Dla nich to pierwszy sygnał nieuniknionego kresu. Dla nas to ubertura do złotego okresu. Pod koronowem nasi formują zwarte szyki. Biją dużo liczniejsze krzyżackie posiłki. Nie muszę tłumaczyć, że obie te wiktorie ogromny wpływ wywarły na naszą historię. Niewiele osób wierze w tych czasach na środach. Od 7 Bogusław Darłowa władował wtedy praktycznie całą Skandynawią. Danią, Norwegią i Szwecją, Grenlandią i Finlandią. Był poważanym władcą, a z tego czasu w Danii to on przeniósł stolice z Roskilde do Koppenhagi. Polska reprezentacja na Soborze w Konstancji wyznacza rewolucyjne wymiary tolerancji. Włodkowicz zgłosiłby nie nawradzać siłą pogam. Nigdy nie czynić zła w celu osiągnięcia dobra.

Polska była wówczas państwem wielonarodowym. Nie ma przykanowań wobec żadnej z grup składowych. Co było rzadkością w innych zakątkach globu, gdzie przez różnice etniczne zawsze parto do sporu. Jagiełło zostawił synom na długie lata jedno z najpotężniejszych państw tej części świata. Pierwszy władł ten starszy, nazwano gowarneńczyka. Geny zatyksywy wyniknie potem z płenty. W wieku lat 10 zasiadł na polskim tronie. Wkrótce kolejny tytuł trafia w jego dłonie. Władze z Rosji ze strony islamskiej Turcji powołują go na króla. Po opórliwej dyskusji liczyli na pomoc potężnej wtedy Polski. Władysław Warneńczyk przecenił możliwości. Pod Warną Turcy osmańscy skrócili go o głowę. Przydomek więc pochodził od miejsca, w którym poległ. Kolejne bezkrólewie zapadło nad polskim państwem. Ostatni syn Jagieły, faworytem na władce.

Wtedy był już wielkim księciem litewskim, gdy z Warny napłynęły niepokojące wieści. Zobniął tron zostawiony przez brata. Łącznie na Litwie rządził aż 52 lata. 4,5 dekady robił to w naszym państwie. I z perspektywy czasu robił to całkiem sprawnie. Gdy Europa nieustannie krzyżuje w walce miecze, upadek Bizancjum zakończył średniowiecze. Kazimierz Jagiellończyk, bo takie miano newsu, finalizuje wkrótce inkorporację Prus. W efekcie wybuchła trzynastoletnia wojna, na której krzyżaków porozstawiał. W okątach odzyskujemy Pomorze, idziemy po swoje śmiało. A z zakonu krzyżackiego już wiele nie zostało. Kazimierz płodzi aż trzynaścioro dzieci. A zasięg ich panowania wkrótce będzie daleki. W Olbrach otrzeją ojcowiznę, a po nim Aleksander. Ten, który z Moskalami sprowokował zwarcie. Przyszłe stulecia nie zasłyną spokojem. Właśnie z księstwem moskiewskim stoczymy wiele wojen.

Za rządów Aleksandra powstaje Nichilnowi. Ten dokument to faktyczne demokracji początki. Zygmunt I stary drukowany na dwusetce. Objął w końcu tron, choć był ostatni w kolejce. Był najmłodszym w braci, ale wygrał z biologią. I w wieku lat czterdziestu zaczyna rządzić Polską. Na początku władania nie miał łatwego zadania. Antypolska koalicja mu komplikuje działania. Habsburgów udobruchał używszy dyplomacji. A krzyżaków przemielił stawiając kropkę na di. Po dwuletniej wojnie już nie złożą formacji. A ostatni mistrz zakonu przechodzi na nuteranizm. Przysiągnął nam zwierzchność lenną mimo swoich repulsji. To zjawisko historyczne nazywamy hołdem pruskim. Zygmunt wziął za żonę księżniczkę Bona z Błoch. Co wywołoło w kulturze dość nietypowy skok. Przywiozła ona włoskie obyczaje, które zmieniły w naszym kraju nawet architekturę.

To rozkwit renesansu i transformacja w biegu. Dużo działo się w Polsce w trakcie złotego wieku. Gdy na polskim dworze częściej po włosku gadają. Mikołaj Rej przypomina Polacy swój język mają. Nadeszła koronacja z Wannaby w Enteregę. To intronizacja króla, gdy nadal żyje jeden. Zygmunt August przyjął tytuł za życia swego ojca. I taka koregencja niemal nie miała końca. Kopernik ogłasza teorię heliocentryczną. W którą w sumie wtedy nikt mu nie wierzył zbytnio. Kiedy Zygmunt August uzyskał tron na wyłączność. Na bazania pojawiła się sposobność. Ważnym wydarzeniem jest wojna o inflanty. Kontrola nad Bałtykiem daje swobodę handlu. Sekularizują ziemię kawalerowie mieczowi. A Kettler składa hudlenny Zygmuntowi Augustowi. Polska obejmie aneksjom największą połać inflant.

Ale łasych na tej ziemię jest jeszcze długa lista. Szwecja, Dania i Rosja zgłaszają aspiracje. Każdy z nadziejami, że też coś im przypadnie. Zostali Rosjanie, nie przysługują im zdobycze terytorialne. Co będzie solą w oku dla Iwana Grożnego. A dla nas nie zwiastuje niczego dobrego. Unia lubelska jednoczy Polskę i Litwę. Dotychczas tylko wspólny władca łączył oba państwa. Powstaje Rzeczpospolita, obojga narodów. I w takim oto stanie przetrwa aż do rozbiorów. Hubsaria zostaje w złotego wieku rozkwicie. Główną siłą uderzeniową wojsk Rzeczypospolitej. Rzygmonta Augusta, który nie spłodził syna. Czasy wolnej elekcji nieuchronnie zaczyna. Ostatni z Jagiellonów umiera nagle. Choć od pewnego czasu chorował na podagrę. Walesy zostaje pierwszym elekcyjnym władcą. Lecz ucieka do Francji, gdy zwolni się tantrą.

Kolejny wybór pada na Stefana Batorrego. On przejął się swoją rolą, zrobił dużo dobrego. Uporczywie dążył do wyznaczonego celu. Który nie chciał siedzieć dupskiem na Wawelu. Zmodernizował armię i zabrał ją na Rosjan. Gdy Iwan IV. groźny próbował nas gąsać. Po wygranych potyczkach celem stała się Moskwa. Lecz Batorre umiera w dziwnych okolicznościach. Trzecia wolna elekcja nie była jednoznaczna. Dwóch różnych kandydatów wybrał sej oraz szlachta. Do siłowych rozwiązań każda ze stron jest zdolna. O tym kto przejmie tron zadecyduje wojna. Zygmunta III wazy to jego wstawiennictwo. Wyniosło go na Wawel. Przyjaźń tych panów nie była jednak długa. Waza się nie odwdzięczył, spiskował u Habsburga. Chciał przehandlować nasz tron zarozczenia na szwedzki.

W końcu osiągnął oba, lecz niesmak został wielki. W Szwecji nie rządził długo, a po detronizacji wywołał z nimi wojnę. W przypływie irytacji Szwedzi mieli ogromną przewagę liczebną. Polska miała kusarię niebywale skuteczną. Kodkiewicz i Radziwi uświetnie z niej korzystają. Przy minimalnych stratach potyczki wygrywają. Przeglądając statystyki można złapać się za głowę. Jak z góry przegrane bitwy przechylą na swoją stronę. Walki odbywały się już na trzech dużych frontach. Rosja oraz Turcja też łatwo się nie podda. Oprócz tego wciąż nastrawią konflikty. Wewnętrzne baza nie wprowadził reform, które były niezbędne. Hedman Żukiewski pod kuszynem gromi Rosjan. Z liścią rozbija pięciokrotnie większy obdział i za pomocą Hustarii zdobywa Moskwę. A z carem rosyjskim nie obszedł się łagodnie.

Przywiózł go do Warszawy przed króla oblicze. Car klęcząc błagał o litość, całując go w prawice. Stanęliśmy przed okazją obsadzenia cara Rosji. Nie zdecydowanie bazy pozbawia nas tej opcji. To szczyt naszej potęgi w kategoriach rozmiarowych. Zajmujemy prawie milion kilometrów kwadratowych. Osman II zapowiada zdobycie Krakowa. Spacja na pograniczach robiła się nerwowa. Nie mogliśmy obstawić wszystkich zagrożonych kierunków. Wysiłek militarny szedł by powstrzymać Turków. Dzięki heroizmowi Hedmana Chodkiewicza. Bitwa pod Chodzimiem to wygrana taktyczna. Baza trzeci umiera, a czwarty wchodzi na tron. Na Sejmie elekcyjnym poparty przez las rąk. Przy potyczkach z Rosją Lisowczyków udział duży. Działali na tyłach wroga, uderzając słabe punkty. Był który utrzymywał się z grabierzy, przez co do dziś chodzą za nimi. Niech lubne legendy.

Tak poszerzenia rejestru dla Wojska Kozackiego. Był przyczyną wybuchu Powstania Chmielnickiego. Władysław IV waza obiecał, że od Kozakom zmasowany atak na Turków. Miał być dużą wyprawą, Sejmie nie dało finansowania. A w kolejnej dobie ich potencjał militarny mamy przeciwko sobie. Powstanie Chmielnickiego mocno nas zawoli. Gdy wielki bunt Kozaków wymknie się spod kontroli. Bestialskie mordy z tych czasów pamiętał Bandera. Wówczas poziom człowieczeństwa leżał bardzo blisko zera. Jan Kazimierz mierzył już kardynalski kapel. Uż dowiedział się, że korona czeka na Wawelu. Przeją rzeczy pospolitą po śmierci Władysława. Lecz w tym okresie nią rządzić to bardzo ciężka przeprawa. Trochę go przytłoczyła, bo rządy były kiepskie. Choć na plus zapiszemy zwycięstwo pod Weresteczkiem. Potem było już gorzej Kozaków poparła Rosja.

Mieliśmy okazję zawrzeć opłacalne konsorcja. Gustaw się obawiał rosnących wpływów Rosji. Zaoferował nawet wzmocnienie Armii Polski. Wzamiast za rezygnację z tytułu króla Szwecji. Jan Kazimierz jednak mocniej cenił ten prestiż. Karol Gustaw się wkurzył, zaatakował flotą. Na nią spakował wojsko, zafundował nam potop. To ten sam, o którym Sienkiewicz pisał w książkach. Ocena Kazimierza w nich była zbyt łagodna. Czarnecki na czele polskich wojsk. Bohatersko się przeprawia przez morze na wyspę Alst. Co warte podkreślenia, akcja dzieje się w zimie. O heroicznej postawie śpiewamy do dziś w hymnie. A pod kutyszczami stu czterdziestu husarzy. W trzytysięczną armię wroga dosłownie zmiata z planszy. Mamy traktat w Oliwie, szwedzkie morale słabną. Obronimy przed nimi integralność terytorialną.

Ale wychodzi zmęczenie już ciągłymi wojnami. Ze słabymi warunkami zasada liberum veto szkodziła dość poważnie. Paraliżuje władzę ustawodawczą w państwie. Jan Kazimierz Waza wnosi abdykacje. Konkluzją jego rządów negatywne narracje. Tym razem z obcych dworów nie wybrano kandydata. Przy kolejnej elekcji padło na Polaka Michała Wiśniowieckiego. A problem z nim był taki, że do rządzenia nie miał on żadnych kwalifikacji. Był słaby uległy i niezdecydowany. A Rzeczypospolito mowią w stanie opłakanym. Wówczas Jan Sobieski to każdy chyba przyzna. Postać nietuzinkowa, bez wątpienia wybitna. Wielki hetman koronny niewielkich oddziałów. Odnosił już zwycięstwa dość istotne dla kraju. Kiedy Kamieniec Podolski zdobyła Turcja. Wiśniowiecki ze strachu oddał trzy województwa. Po traktacie w Puczaczu obiecał haracz płacić.

A Polska na rzecz Turcji z tą niezależność straci. Pod Chocimiem bije Turków na głowę. Co ostatecznie podważa ustalenia traktatowe. Niesiony zasługami trafia na samą górę. Rzesze szlachty domagają się aby on został królem. Rządy Sobieskiego dają nam drugi oddech. Stabilizacja kraju, który popadał w odmęt. Układ z Habsburgami o wzajemnej pomocy. Jedna strona pomaga, gdy do drugiej Turek wkroczy. Cztery miesiące później Mustafa oblega Wiedeń. W dzikim szale i gniewie funduje chrześcijanom. I szciedam tejskie sceny. A Wjazdiana Sobieskiego to dla nich koniec imprezy. Kluczową rolę odegrał dając największe bęcki. Potężny atak Hussari na flankę sił tureckich. Potem pod Parkanami nabijamy ich na kopie. Tak kładziemy kres ekspansji Osmanów w Europie. Z Austrią już było krucho.

Sobieski przybył w porę. 100 lat później Austriacy odwdzięczą nam się rozbiorem. Nie mógłbym nie wspomnieć tu o bitwie podchodowym. Wtedy się ciekaw to też sam poczytaj trochę. Jan III Sobieski umiera w Wilanowie. Przyczyną był atak serca po długotrwałej chorobie. I tak kończy się epoka suwerennej Polski. Bo protektoratem uczyni nas August Mocny. Panował on z przerwą Nastasia Leszczyńskiego. Który był marionetką Karola XII. Próbują nas rozgrywać Szwecja oraz Rosja. Nękani przez wojska saskie trafiamy pod Ruski obcas. Wsześć z nas są pozycje rozbiorowe. Które przez cara Rosji zostają odrzucone. Piotr Wielki nie chciał się dzielić. Chciał przejąć całą Polskę. Nasze wpływy od dawna są stale malejące. Na tron praca Leszczyński totalnie odmieniony.

Wnosi o dość oryginalne plany odbudowy. Zmuszony do abdygacji przez Austrię, Prusy i Rosję. Do końca swojego życia przebywa na uchodźstwie. Do miejsca obsadzono Augusta III Sasach. W tych czasach rządził bardzo długo. Im dużej tym gorzej nie angażował się w żadne sprawy wagi państwowej. Na urzędy publiczne powołał swoich bliskich. Którzy z nich korzystali tylko dla własnych korzyści. Zanarchizowanie państwa i brak podmiotowości. Doprowadza Polskę do skraju upadłości. Do degradacja państwa zbogatego w cnoty. Do roli zwykłego pionka na szachownicy Europy. Ostatniego króla Polski nie wyłoniła elekcja. Carycy Rosyjskiej była ta koncepcja. Rozwiązła Katarzyna, znała go w każdym ułamku. Stanisław Poniatowski był jednym z jej kochanków. Wiedziała o nim tyle, że jest człowiekiem miękkim.

Więc doskonale sprawdzi się w roli marionetki prawa. Kardynalne gwarantem anarchizacji kraju. Jakiegolwiek reformy zgody Rosji wymagają wówczas. Józef Wybicki, autor Sów do hymnu Polski. Nikomu jeszcze nieznany młody poseł pomorski. Za protestowo przeciwko wszystkim projektom. Które narzucił sejmowi rosyjski hegemon. Potem manifestem podważył legalność sejmu. I uciekł za granicę ścigany przez agentów. Przeciwko zniewoleniu i upadlaniu kraju. Wybucha niepozorna z Isana w jednym z barów. Konfederacja barska w imienie podległości. To szlachecka emanacja umiłowania wolności. Bunt ten się przyradza w wojnę partyzancką. Wojeni ścierali się z ruską armią ukraińscy. Chłopi szczuci na polskie rodziny. Ludności cywilnej krwawą rzeźnię urządzili. Te bestialskie ludobójstwa nazwano koliszczyzną. A opis ich zbrodni przypomina rzeź wołyńską. Rosja nie potrafi spacyfikować nas sama.

Prusy spieszą z pomocą, aby wspólnie nas złamać. Pierwsza po polską ziemię sięgnęła jednak Austria. Spisz i okolice w pierwszej kolejności zgarnia. Trzy obce mocarstwa, reakcja państw europejskich. W zasadzie była żadna. Zostaje zwolany wkrótce sejm rozbiorowy. Mający legalizować okupantów zaboru. Poseł Tadeusz Rejtan bohater z kogo zrywa. Przekupieni figuranci potraktują go jak dywan. Nie chcąc puścić marszałków padł na ziemię. Wołając jeśli chcę cię tam wejść to tylko przez moje ciało. Marcin Lubomirski nie zawahał się i przeszedł. Za to dożywał tę hańbę. Podporządkowanie dyktatowi Petersburga. Walka z okupantami jest rażąco nierówna. Między rozbiorami uchwalona konstytucja. W prasie międzynarodowej budzi duży entuzjazm. Udaje się wprowadzić parę istotnych reform. Między innymi znosi prawo liberum veto.

Choć nieubłagane będą przyszłe losu. Koleje wzbudziła ona zapał. Niosący pokrzepienie Zubow przekonał carycę do drugiego rozbioru. Kolejny zbierzeł się z Kultemberski nie stawiając oporu. Józef Poniatowski wygrał pod zieleńcami. Za co przyznano pierwsze wirtuty militarii. W bitwie pod Dubienką zapunktował Kościuszko. Co dla okupanta nie było dobrą wróżbą. Były realne szanse by stawić opór Rosji. Lecz w Targowicach strzeda nas August Poniatowski. W drugim rozbiorze Polski Austria nie brała udziału. W Petersburgu ustalono szczegóły podziału. Wielki postać zapomniana. Najwybitniejszy poseł w grodnie na obradach. W kilkunastu mowach o Portuni zbiętował. Interwencja wojsk rosyjskich zagłusza jego słowa. Siłą przepchnięto traktaty legalizujące rozbiór. A reszty przekupstwa groźby. Nieskuteczny był opór. Piętrzący się w nas sprzeciw czekał tylko na rozkaz.

Rok później wypucha insurekcja kościuszkowska. To właśnie Kościuszko przeprowadził powstanie. Przewódca insurekcji wpada do ruskiej niewoli. Widmo trzeciego rozbioru zbliża się powoli. Po ucieczce z pola walki generała Zajączka Jakub Ignacy Jasiński walczył do samego końca. Wisła poniosła ciała wymordowanych hurtem. A czerwim kwi powstańców zmieszała się z jej nurtem. Trzeci akt rozbiorowy najmocniej zaboli. Wielu polskich dowódców trafiło do niewoli. Statysta Poniatowski na koniec występu. Likwidację Polski przyjmuje bez protestu. Po śmierci w Petersburgu nie czekał go zaszczyt. Wiódł życie jak sprzedawczyk i zginął jak sprzedawczyk. Zaborcy mieli w planach wymazać nas na zawsze. A Polska żyła nadal choć nie widniała na mapie. Henryka Dąbrowskiego spotkała emigracja. Gdzie otworzył etap walki o odzyskanie państwa.

Formuje on legiony ze znakomitą kadrą. Które ponad wszystko niepodległości pragną. Zamiany przez wielu jako symbol patriotyzmu. Mazurek Dąbrowskiego jest pieśnią legionistów. Napisał go Wypic i współtworzący legiony. Nikt wtedy nie przypuszczał jak będzie zasłużony. We wszystkich ważnych budwach był ochoczo nucony. A po odzyskaniu państwa to jest hymn narodowy. Rewolucyjna Francja burzy porządek w Europie. Wierzyli, że u jej boku podniesiemy się po ciosie. Wiele wygranych bitew zawdzięczają Polakom. I sprzedadzą nas Austriakom. Wcześniej wykorzystują legiony niczym najemników. Aby własne interesy realizować po cichu. Czartoryski próbuje lopingu na wschodzie. Denisko formuje oddział w austriackim zaborze. Kościuśko nieustannie jednoczyć nas próbował. Zalecał walkę przewlekłom na wyczerpanie wroga. Pomysłów by stawić obór. Widzicie było wiele.

Na wschód, gdzie potrzebował poparcia zdradzonych wcześniej Polaków. Wypicki i Dąbrowski dają mu drugą szansę. Pod protektoratem Francji powstaje Księstwo Warszawskie. Wojsko-Księstwa pod Raszynem sprawdza się w bitwie. Po zwycięstwie do naszych ziem wcielono za mój szczyznę. W trudach rozwijamy postępowy organizm państwowy. Na zachodnim pograniczu despotycznej Moskwy. Na którą wkrótce ruszymy z Napoleonem. O początkowych sukcesach nie wycofał się w porę. W drogach rosyjska zima i Moskwa Likon trata. Kto dla Bonapartego rychła kapitulacja. Bitwy z udziałem Polaków przypomniały Europie. Że na jej obszarze leży i ma tradycje głębokie. Silna nacja pozbawiona organizacji państwowej. Która uporczywie broni godności narodowej. Na Kongresie Wiedeńskim przedyskutowano sprawę. Wydrzemy bezcenny suwerenność i skrawek. Księstwo Warszawskie staje się Królestwem Polskim.

Tą nazwą to wciąż pod kontrolą Rosji. Na namietnika wybrano generała Zajączka. Służalczość wobec Rosji mu funkcję tą przyniosła. Nie ten umiera, który właśnie umiera. Lecz ten, który żyjąc w martwej kroczy chwale. Tak Jacek Kaczmarski w narracji nie przebierał. Opisując strajców w tym historii rozdziale. Epoka romantyzmu z przyjawy puchą powstań. Zryw niepodległościowy i pamiętny listopad. Na już wcześniej nad ranem w porę nie poszerzono powstania. Na ziemię zabrane, tracimy wiele czasu na obsadzenie władzy. I zaczynamy działać, gdy wróg już nas osaczył. Pomimo licznych błędów pokazaliśmy siłę. Mikołaj Romano wzęmścił się po tym czynie. Czeka nas duży regres w każdym aspekcie życia. A własne siły zbrojne to już odległa wizja. Okres po powstaniu to wielka emigracja.

Najwybitniejsi Polacy są poza granicą państwa. Wśród nich tak wyjątkowi jak Mickiewicz czy Chopin. Których kurs artystyczny urzeka Europę. W tym czasie powstają spiskowe organizacje. Zgoła odmienne, lecz jeden im przyświeca cel. W walkę o niepodległość wkładają całą energię. Za działalność patriotyczną wysyłani na Syberię. Cyprian Kamil Norwid pytał co po nich zostanie. Popił czy diament? Popił czy diament? Wkrótce do rewolucji dojrzewa Europa. Wskazano sekwencję tych roszad. Był to triumf zasady nacjonalistycznej. Utworzył on dla nas warunki korzystne. Wszystkie narody chcą się organizować w państwa. Na taką okazję czekaliśmy od dawna. Polacy w wielu rewolucjach obecność zaznaczą. W imię zasady za wolność naszą i waszą. Spory zaangażowanie w rewolucję węgierską. Utworzy podwaliny pod przyjaźń i braterstwo.

Wszyscy za okazaną pomoc węgrzy licznie w powstaniu. Z tyczniowym udział biorą. Głównym dziełem powstania było państwo podziemne. W konspiracji prowadzi wszelkie urzędy potrzebne. Tak działała poczta prasa, skarbówka i sądy. Totalnie uwolnione spod kontroli zaborcy. Mimo sporego wysiłku organizacyjnego do sił militarnych wroga. Mieliśmy daleko. Niemniej jednak powstanie. To wyklarowanie wzorców i konsolidacja postaw. Z wrogich zaborców zwycięzki carat odebrał ustępstwa autonomiczne. Wprowadził również pełną rusyfikację w szkolnictwie. Ze szczególną intensywnością na Litwie. W zaborze pruskim też nie obyło się bez ciśnień. Szerząca się germanizacja i rusyfikacja. W szkolnictwo i kościół najmocniej uderzała. Ruch wiernego oporu szerzył wtedy się w kościele. Gdzie pieśni patriotyczne śpiewano co niedzielę. Prowadzono agitację przeciwko okupantom. Wszyscy naszych zaborców w oczy kuła.

Za bardzo zchyłek wieku ewolucją dla myśli politycznej. Świadomość narodowa tworzy nowe wytyczne. Wyklarują się powoli trzy dominujące frakcje. W każdej z nich zasłyną charyzmatyczni działacze. Vincenty Vitos działał w ruchu ludowym. Ruch ten włączył się do walki dopiero podczas wojny. Dużo wcześniej do działań przystąpił Roman Dmowski. Który przewodził endecjom czyli ruchem narodowym. Ruch wiernego oporu szerzył wtedy się w kościele. Gdzie pieśni patriotyczne śpiewano co niedzielę. Za bardzo zchyłek wieku ewolucją dla myśli politycznej. Wszyscy naszych zaborców w oczy kuła. Za bardzo zchyłek wieku ewolucją dla myśli politycznej. Dla nasz ruch wierny. Dla nasz ruch wierny. Dla nasz ruch wierny. Dla nasz ruch wierny. Wielu państw narodowych budują napięcie i tworzą wyścig zbrojny.

Nie tylko w Europie robiło się nerwowo. Wszystkie działania zmierzały w kierunku wielkiej wojny. Którą po wybuchu II nazwano pierwszą światową. Wówczas Jan Paderewski kompozytor z IKRO. Za granicą prowadzi działalność dyplomatyczną. Wykorzystując swą popularność na zachodzie. Wykłada przed występami mowy niepodległość. Wielu państw narodowych budują napięcie i tworzą wyścig zbrojny. Za granicą prowadzi działalność dyplomatyczną. Wykorzystując swą popularność na zachodzie. Wykłada przed występami mowy niepodległościowe. To właśnie jego przyjazd na terytorium Poznania. Był impulsem do wybuchu wielkopolskiego powstania ziemi. Polskie w tych latach to plac działań bitewnych. Przez co bilans strat materialnych był niebagatelny. Komunistyczna partia robotnicza Polski została utworzona na polecenie Moskwy. W Versalu ustalono nowy porządek w Europie. Między innymi Polska wysiłkiem wielu pokoleń.

Duchem walki i jednością wyrwiemy się ze zniewoleń. Czy na emigracji pod butem, czy w podziemiu. Jej serce piło nadal mimo wielu problemów. Po odtworzeniu struktur organizmu państwowego. Faktyczna władza trafia do Józefa Piłsudskiego. Ale do niej koniec. Lenin wysuwa wnioski, że droga do rewolucji. Prowadzi po trupie Polski główne siły uwikłane w wojnę z bolszewikami. Więc rzązacy w powstaniach musieli walczyć sami. Korzystając z zamieszania w Ukrainach ze Lwów. Jednak po naszej kątrze cofną się za Kijów. Armia Czerwona już po sojuszu z Litwą. Po wyparciu Polaków przekazuje im Wilno. Czechosłowacja blokuje pomoc z Węgier. Korzystając z okazji Śląsk-Cieszyński weźmie. Gdy byliśmy już w sytuacji bardzo kiepskiej. Tysiące Polaków odpowiedzą na odezwę.

Dzieci kobiety i starcy, nie tylko mężczyźni obronią polskie godło. I to był cud znany Wisły. Rozwatowski opracuje skuteczną strategię. Z tłamszenia bolszewików nad rzeki wiebrzbrzegiem. Po Przewrocie Majowym formuje się Sanacja. Sanacja była wizją socjalistycznego państwa. Mimo dobrych chęci i planów odbudowy. Zakończyła się dramatem gospodarczo-ustrojowym w Bałacu Saskim w Warszawie. Polacy łamią enigmę. Jako pierwsi na świecie rozprawiamy się z jej szyfrem. Stalin w Związku Radzieckim rozpoczął już swój występ. Kanclerzem Trzeciej Rzeszy zostaje Adolf Hitler. Ribbentrop i Mołotow burzy porządek wersalski. Nazwa paktu pochodzi od sygnatariuszy nazwisk. To podział strefy wpływów dwóch państw totalitarnych. A dla nas pierwszy zwiastun dla scenariuszy czarnych. Francji oraz Anglii nikt nie pytał o zgodę. Co wyraźnie podważa ich zdolności mocarstwowe.

Wreszcie w rosyjsku tych państw Polska bronić chciała. Została później za to straszliwie ukarana. 1 września Rzesza wykonuje atak zbrojny. Bez oficjalnego wypowiedzenia wojny. Siłą ciężkiego sprzętu z morza i powietrza. Chcieli przejąć powysep, nim zdąży nowy dzień wstać. Postawa dwustu obrońców okaże się waleczna. Przez kolejny tydzień odpierali Niemca. Pierwsza bitwa II wojny to obrona Westerplatte. Krzyński przyjął taką narrację. Kiedy się wypełniły dni i przyszło zginąć latem. Prosto do nieba czwórkami szli żołnierze z Westerplatte. Francja i Anglia wypowiada wojnę Niemcom. Żadnych faktycznych działań jednak nie podejmą. Tymczasem od południa najechała nas Słowacja. Od wschodu już kroczy wielka czerwona armia. Która razem z Wehrmachtem długo okupuje Polskę. Bo jest nasz kraj, przyprawia ogrozę.

Nie mogę nie wspomnieć tu o obrońcach blizny. Chwałatym charakternym poległem dla Ojczyzny. Przez Wasze poświęcenie, gdy czasy były trudne. Dziś ucząc się historii, odczuwam przy tym dumę. Wkład Polski w bitwę o Anglię był nieoceniony. Najwięcej zestrzeleń miały nasze dywizjony. Churchill wtedy mówił, że wiele nam zawdzięczają. Anglicy mieli pamiętać, nie pamiętają. NKWD nam wybija tysiące oficerów. Zbierali się mordy środkiem do imperialnych celów. Nigdy nie zatrzecie dowodów katyńskiej zbrodni. Naród Wam to pamięta i nigdy nie zapomnij. Siła oprawców i poziom ich bestialstwa. Zmusza nas do odtworzenia podziemnego państwa. Druga wojna obfituje w krwawe widowiska. Zapewne wiecie czym była tak zwana rzeź wołyńska. Ukraińcy dają upust swoim rządzom po raz trzeci.

Bez skrupułów zabijają nawet bardzo małe dzieci. W Kenał też nie wracali do domów. Masowa eksterminacja Żydów, Polaków i Romów. Szare szeregi walczą w akcji pod arsenałem. A potem jak kamienie były rzucane na szaniec. Też w Monte Cassino hurtem przelewamy krew. Ale tam od śmierci silniejszy był gniew. Wypucha powstanie w getcie, potem powstanie warszawskie. Giną jeden po drugim wszystkie oddziały powstańcze. Walczą z nadziejami, że z zewnątrz przyjdzie pomoc. Byli przez Armię Czerwoną. Polska po drugiej wojnie była jak otwarta rana. A liczba polskich ofiar w milionach podawana. Białcie, Churchill i Roosevelt sprzedają nas Stalinowi. Który obejmie aneksjom cały nasz obszar wschodni. Pozorni sojusznicy wbijają w plecy kose. Chcą szybko skończyć wojnę i zaspokoić Rosję.

Jesteśmy w ich rękach jak moneta przetargowa. Nie patrząc na zasługi oddają nas jak towar. Z pozorną niepodległością nadal jesteśmy nazy. W Polsce utworzono tymczasowy organ władzy i komitet wyzwolenia. Choć ta nazwa to kpina faktycznie funkcjonował pod kontrolą Stalina. Do walki o suwerenność Armia Krajowa rusza. Podejmuje operację o kryptonimie Burza. Armia Czerwona w Polsce kontynuuje czystki. Żołnierzy jaka? Urzędników i elit politycznych. Obława Augustowska zwana Małym Katyniem. Okres prześladowań tak szybko nie minie. Pozostajemy długo pod dużą kontrolą Rosji. Zbudowali urząd bezpieczeństwa w okresie stalinowskim. Potoczna ubecja przez lata nas ciemięży. Pielęgnując w Polsce komunistyczny reżim. Milicja obywatelska to również ludzie Stalina. Kompletna cenzura w mediach, prasie i na ulicach. Sfałszowanie referendum a potem wyborów.

Z powodzeniem umacnia dyktatorski system rządów. Liderem PZPR zostaje Bolesław Bierut. I to właśnie początki nieszczęsnego PRL-u. On oczywiście agentem NKWD. W naszym kraju na długo ugruntował komunę. Dla wielu nie opłacała się już służba dla Polski. Służenie komunistom dawało możliwości. Żołnierz dostawał mundur, sprawy i ortery. Sprzedając ideały za lepszym życiem brnęli. Polstę zostali tylko żołnierze wyklęci. Dziś zdrajcy ich nienawidzą, bo byli najwierniejsi. Służyli ojczyźnie nawet kiedy nie płacono za to chreszt. Zospadz były jedyną zapłatą, długo walczyli z komuną i stalinizacją kraju. Często bez biuroku sądu trafiali do odstrzału. Poznański czerwiec to protest przeciwko władzy. Nie słusznie popierającej zawyżone podatki. Kolejne lata to rządy Władysława Gomugi. Który za pomocą wojska protesty ludzi tłumił.

Brak wolnego rynku regulacji co niemiara. Zawodzi gospodarka centralnie planowana. A potem przychodzi gerekt głosząc hasła wzniosłe. Dał nam pozór dobrobytu za pożyczone pieniądze. System ten załamał się z ogromnym zadłużeniem. W sklepach na specjalne kartki wydawano jedzenie. Nadeszła fala strajków i demonstracji sporo. Wszystkie brutalnie stłumione zostały przez ZOMO. W 78 Wojtyła został papieżem władzy komunistycznej. Nie było to na rękę. Jego pierwsza pielgrzymka to zniewolonej ojczyzny. Daje podziec do początku zrywów patriotycznych. Kilka miesięcy później powstaje Solidarność. I z olbrzymim rozmachem rozpoczyna działalność. Po kompromitacji kierka kolejna Jaruzelskiego. To zasłużony człowiek lecz dla Związku Radzieckiego. Powłębiający się kryzys i kwala kolejnych strajków. W manifestach bierze udział coraz więcej Polaków. Rozmaite represje przynoszą słabe efekty.

W grudniu Jaruzelski ogłasza stan wojenny. To nadużycie władzy w obronie dyktatury. Desperacka próba podtrzymania komuny. Mordują popiełuszkę funkcjonariusze EZB. Po interwencji Kiszczaka sąd idzie z prawcą na rękę. Gdy już opłakany był stan naszej gospodarki. To przy okrągłym stole usiedli do negocjacji. Rozmowy w Magdalence i długie obradowanie. Zapewnią komunistom mięciutkie lądowanie. Zbrodniarze z tamtych czasów nie zostają rozliczeni. A wielu z nich do dzisiaj żywi się z naszej kieszeni. Działania Solidarności i stawiennictwo papieża. Zangażowanie w walkę o prawa człowieka. Kończą utopijną erę prześladowań i cierpienia. A tendencja wyzwolenia na cały świat się rozszerza. Nastał czas reform, transformacja ustrojowa. A na głowę orła w goble powróciła korona. Tych czasów nie doczekali, pochowani na łączce.

Pierwsze wolne wybory w powojennej Polsce. To nasza historia, długa, trudna, gorzka. Momentami dumna, godna i wzniosła. A to ofiary nie pójdą na marne. Jaką kolejną wyciągniemy kartę? Przeszłość kształtowali w trudach nasi przodkowie. A kolejny rozdział Polski jest cały czas w budowie. Albowiem cała jej przyszłość leży w naszych dłoniach. Żyje ona. .

ThrashingMadPL

Stryju - Historia Polski

Opis wygenerowany przez Skrybot

Transkrypcja wygenerowana przez Skrybot

S K R Y B O T

Skrybot. 2023, Transkrypcje video z YouTube