TRANSKRYPCJA VIDEO
Lekcje z belfrem
Przełomowy rok 1989.
Opis wygenerowany przez Skrybot
Rok 1989 w Polsce był czasem przełomowym, zaczynając od zakończenia stanu wojennego. Pomimo prób władz komunistycznych, Solidarność nie została zniszczona, co doprowadziło do kryzysu gospodarczego. Po serii wydarzeń, w tym Obradach Okrągłego Stołu, Solidarność została zalegalizowana, a zmiany ustrojowe wprowadzone. Wybory częściowo wolne przyniosły zwycięstwo opozycji, a pierwszy rząd niekomunistyczny został utworzony. Konstytucja została zmieniona, zlikwidowano przewodnią rolę partii komunistycznej i sojusz z ZSRR. To zakończyło pierwszy etap transformacji w Polsce.
Transkrypcja wygenerowana przez Skrybot
Dzień dobry, zapraszam na dział drugi i temat piętnasty, a dzisiejszy temat to przełomowy rok 1989. Kiedy w 1983 roku oficjalnie ogłoszono zakończenie stanu wojennego, to władze komunistyczne robiły wszystko, aby zapewnić Polaków, że stan wojenny zakończył się sukcesem. Co prawda PZPR nadal utrzymywała władzę, nie przywrócono legalności Solidarności. To okazało się jednak, że Solidarność nie została zniszczona i tak naprawdę stan wojenny niewiele poprawił sytuację Polaków. Nadal mieliśmy bardzo duży kryzys gospodarczy. Funkcjonowały kartki, była bardzo wysoka inflacja. Dodatkowo rozwijał się czarny rynek, a w urzędach panowała korupcja. Oliwy do ognia po 1983 roku dolewa jeszcze sama Rosja. bo kiedy władzę w Rosji przejmuje Michaił Gorbaczow i ogłasza swoje reformy, to jednocześnie wycofuje się z pomocy gospodarczej państwom satelickim.
Całe społeczeństwo wie i komuniści i opozycja, że w kraju potrzebne są reformy, natomiast władze nie są gotowe na to, żeby takie reformy przeprowadzić. Bardzo duża ilość Polaków dalej jest zwolennikami Solidarności, jednak tej Solidarności nie ma. nie przywrócono. Powołano natomiast inną organizację, organizację, która miała tworzyć coś na zasadzie związków zawodowych, ale podległych oczywiście komunistom i było to Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. W tym czasie, w roku 1985, nadal u władzy jest Wojciech Jaruzelski, który jest przewodniczącym Rady Państwa, natomiast premierem zostaje Zbigniew. . . Messner w 1985 roku i on ogłasza tak zwany drugi etap reform. Tak naprawdę oznaczało to, że należy wprowadzić podwyżki, ale te podwyżki miały być usprawiedliwione, one miały polegać na tym, że ceny będą porównane do kosztów produkcji. Żeby te podwyżki wprowadzić, chciano w jakiś sposób załagodzić sytuację i nie wywoływać kolejnych strajków, buntów w społeczeństwie.
Dlatego zaproponowano przeprowadzenie w Polsce referendum, które miało odbycie w 1987 roku. I w tym referendum Polacy mieli opowiedzieć się za tym, czy są za zmianami, jakie należy przeprowadzić w gospodarce oraz określić ich tempo wprowadzania. Okazało się, że referendum było całkowicie nieudane dla komunistów. Była to totalna porażka komunistów. nie uzyskało nawet 50% głosów na tak. W związku z tym władze, nie bacząc na to, co myśli społeczeństwo i jak zareaguje, w 1988 roku przeprowadzają operację cenowo-dochodową, czyli po prostu prowadzają podwyżki bez konsultacji ze społeczeństwem. No i jakie są tego konsekwencje? Takie jak dotychczas, czyli rozpoczynają się strajki, Najpierw pierwsza fala strajków na wiosnę w lutym 1988 roku. Strajki głoszone pod hasłem nie ma wolności bez solidarności. Jednakże te strajki wygasły bardzo szybko.
W sierpniu rusza druga fala strajków i po tej drugiej fali strajków władze decydują się na przeprowadzenie rozmów z opozycjonistami. I tutaj pośrednikiem tych rozmów miał być Kościół. I takie pierwsze rozmowy z opozycją rozpoczęto 31 sierpnia 1988 roku. Do rozmów zasiadły władze komunistyczne reprezentowane przez Czesława Kiszczaka, czyli ówczesnego ministra spraw wewnętrznych, przez Stanisława Cioska, który był członkiem biura politycznego Komitetu Centralnego. Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, czyli KC PZPR. Do rozmów wytypowano jako głównego opozycjonistę, człowieka, który stoi na czele opozycji, Lecha Wałęsę, no i przyglądał się temu kościół, który wydelegował biskupa Jerzego Dąbrowskiego. W czasie tych rozmów ustalono formułę okrągłego stołu, czyli jak te rozmowy w ogóle tak będą. wyglądały rozmowy opozycji z komunistami. Władze jednak robiły wszystko po tych pierwszych rozmowach w sierpniu 1988 roku, robiły wszystko jednak, żeby te rozmowy odwlecz, żeby takie obrady się nie odbyły.
Powołano nawet nowy rząd, nowy rząd Mieczysława Rakowskiego, który był wieloletnim redaktorem tygodnika Polityka. Ten nowy rząd zapowiedział swobodę działalności gospodarczej, czyli tak naprawdę tak zwany pakiet ustaw Wilczka. Zapowiedziano również, że rynek zostanie otwarty dla zagranicznych inwestycji. Zmieniono również sposób wydawania paszportów. Stwierdzono, że tutaj już nie będzie takiej sytuacji, że te paszporty będą tak restrykcyjnie wydawane, będą przechowywane przez państwo. Ma być otwarta dostępność do paszportów, do posiadania paszportu. Jednakże. . . Największy problem ten nowy rząd miał z kwestią spłatu długu zagranicznego, ponieważ tutaj to Zachód musiał być przychylny na nowe warunki spłaty długu, a Zachód stawiał jasno jeden warunek. Władze mają podjąć rozmowy z opozycją. No i tego nie były w stanie władze przeskoczyć i pomimo tego, że odwlekały ten moment przeprowadzenia rozmów, muszą się na te rozmowy zgodzić. Rozmowy, które się odbyły, dostały swoją nazwę.
Jest to wydarzenie nazwane Obradami Okrągłego Stołu. Obrady Okrągłego Stołu toczyły się od 6 lutego 1989 roku do 5 kwietnia 1989 roku, czyli dwa miesiące. Odbywały się one w Pałacu Namiestnikowskim, czyli w Pałacu Prezydenckim w Warszawie, ale część rozmów odbywała się też w Magdalence. I teraz co takiego ustalono podczas tych dwumiesięcznych obrad, czyli jakie były postanowienia obrad okrągłego stołu? Przede wszystkim, że zostanie z powrotem zalegalizowana, czyli przywrócona do działalności Solidarność, czyli niezależny samorządny związek zawodowy Solidarność, ale też Solidarność jako ugrupowanie. NSZZ, Rolników Indywidualnych Solidarność. Te dwa opozycyjne ugrupowania mają zostać z powrotem zalegalizowane. Następnie ustalono, że nastąpią zmiany ustrojowe. Zostanie przywrócony urząd prezydenta. Kadencja będzie miała, prezydencka, trwać 6 lat. Ustalono również, że pierwszy prezydent zostanie wybrany przez. . . zgromadzenie narodowe, czyli wspólne obrady Sejmu i uwaga Senatu, bo również przywrócono Senat z powrotem do polityki.
Prezydent miał być wybrany właśnie przez wspólne obrady Sejmu i Senatu, czyli przez zgromadzenie narodowe, ale w czasie obrad okrągłego stołu ustalono również, że tym pierwszym prezydentem, to była taka niepisana umowa, będzie przywódca komunistyczny, ale o tym za chwileczkę. I jednym też z postanowień Okrągłego Stołu było to, że w Polsce zostaną zorganizowane częściowo wolne wybory. Innym postanowieniem było to, że reaktywowano tygodnik Solidarność, czyli pismo, które wydawały Związki Zawodowe Solidarności, ale pojawia się też nowa gazeta, gazeta opozycyjna, gazeta wyborcza. I gazeta wyborcza zostaje po raz pierwszy wydana. Redaktorem zostaje Adam Michnik i jest to 8 maja 1989 roku. Jest to pierwszy numer Gazety Wyborczej. Nie każdy jednak był zwolennikiem obrad Okrągłego Stołu. Część działaczy opozycyjnych nie była za tym, żeby z władzami komunistycznymi rozmawiać. Uważali wręcz, że władze komunistyczne należy całkowicie odsunąć od władzy oraz rozliczyć te 45 lat rządów.
I za przeciwników obrot okrągłego stołu uznaje się liderów strajków Stoczni Gdyńskiej, czyli Bogdana Borusewicza, czy Andrzeja Gwiazdę, Annę Walentynowicz. Stąd mamy zgrzyt pomiędzy tymi przywódcami a Lechem Wałęsą. Również opozycjoniści z lat 70. , tacy jak Antoni Macierewicz, czy Jan Olszewski, chociaż później on wziął udział w obradach, czy Bronisław Komorowski. też nie są za tym, żeby takie obrady się odbywały. Oraz Leszek Moczulski, lider Konfederacji Polski Niepodległej, czy Kornel Morawiecki, przywódca Solidarności Walczącej. Rząd w Londynie, czyli władze polskie na uchodźstwie w Londynie, również nie zaakceptowały, nie uznały porozumienia okrągłego stołu. Jednym z tych porozumień były właśnie wybory. Ustalono datę, kiedy mają odbyć się częściowo wolne wybory.
Był to 4 czerwca 1989 rok i trzeba pamiętać, że są to właśnie częściowo wolne wybory, albowiem podczas obrad Okrągłego Stołu ustalono, że do Sejmu 35% głosów przejmie opozycja, a 65% głosów będzie należało do partii. komunistycznej. To jest pierwsze postanowienie. I w czasie tych obrad okazało się, że nie udało się kandydatom rządowym otrzymać wystarczającej liczby głosów, żeby objąć te 65% stanowisk. W związku z tym trzeba było przeprowadzić drugą turę. Natomiast opozycji te 35% udało się zdobyć natychmiast. Co do liczby. . . głosów rozłożonych w Sejmie, to na 460 posłów okazało się, że mandat wolnych wyborów, czyli te 35%, trafia do 161 posłów. Dodatkowo odbyły się też wybory do Senatu i tutaj opozycja wygrała całkowicie te wybory, ponieważ. . . W czasie wyborów otrzymała aż 99 głosów, czyli 99 miejsc. Jedno miejsce przypada tylko władzom komunistycznym.
Dodatkowo tutaj trzeba było też wybrać prezydenta. I tak jak wspomniałam, prezydentem został Wojciech Jaruzelski, który 19 lipca 1989 roku, wybrany przez Zgromadzenie Narodowe, zostaje zaprzysiężony na urząd prezydenta. Powołuje on rząd Czesława Kiszczaka, ale temu rządowi nie udaje się sformułować, Czesław Kiszczak, który dostaje funkcję premiera, nie udaje mu się sformułować rządu. W związku z tym rząd zostaje przekazany w tworzeniu w ręce pana Tadeusza Mazowieckiego i Tadeusz Mazowiecki tworzy pierwszy wolny rząd, chociaż w tym roku. w tym rządzie warto jest wspomnieć, że resorty siłowe, czyli Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ministerstwo Obrony Narodowej spoczywa w rękach władz komunistycznych, ponieważ na czele stają osoby związane z PZPR, takie jak Czesław Kiszczak czy Florian Siwicki. Ale mamy pierwszy rząd niekomunistyczny, wolny, mamy częściowo wolne wybory, a takim potwierdzeniem zmian 1989 roku w PZPR. . .
w Polsce jest data 29 grudnia 89, kiedy zatwierdzono zmiany w Konstytucji Polskiej. Zmiany polegały na tym, że przywrócono nazwę już nie Rzeczpospolita, już nie Polska Rzeczpospolita Ludowa, ale Rzeczpospolita Polska, przywrócono godło z orłem w koronie. Oraz zlikwidowano dwa zapisy. Zapis mówiący o przewodniej roli partii komunistycznej oraz o sojuszu ze Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich. Tak zakończył się ten pierwszy etap transformacji, bo tu mamy taki etap transformacji, który będzie dotyczył władzy. Ale bardzo duży etap transformacji będzie dotyczył też gospodarki, ale to już jest osobny temat. Dziękuję bardzo i zapraszam na kolejne lekcje. .
S K R Y B O T
Skrybot. 2023, Transkrypcje video z YouTube
Informujemy, że odwiedzając lub korzystając z naszego serwisu, wyrażasz zgodę aby nasz serwis lub serwisy naszych partnerów używały plików cookies do przechowywania informacji w celu dostarczenie lepszych, szybszych i bezpieczniejszych usług oraz w celach marketingowych.