TRANSKRYPCJA VIDEO
W tym filmie prelegent omawia wpływ pewnych ziół na układ krążenia. Wskazuje, że mogą one poprawić przepływ krwi, obniżyć poziom cholesterolu i wykazywać właściwości przeciwutleniające. Niektóre z nich mogą również poprawić funkcjonowanie nerek, co z kolei wpływa na zdrowie serca. Omawiane zioła, takie jak glog, mogą bezpośrednio wpływać na naczynia krwionośne i komórki mięśniowe serca, prowadząc do zmian w sile i częstotliwości skurczów serca. Film zawiera również informacje na temat potencjalnych korzyści i ryzyka związanych z używaniem preparatów z roślin takich jak glog i konwalia majowa na schorzenia serca. Pomimo tradycyjnego użycia tych roślin w terapii serca, prelegent zaleca ostrożność ze względu na ograniczone badania i potencjalne skutki uboczne. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii ziołowej zalecana jest konsultacja z profesjonalnym pracownikiem służby zdrowia. Film kończy się życzeniami spokojnych świąt i podkreśleniem znaczenia znalezienia czasu na relaks i ulgę od stresu.
Szanowni Państwo, to spotykamy się teraz w trzeciej części naszego spotkania. Rozpoczynam nagrywanie tej części. Dobrze, już. nagrywanie i w tej części porozmawiamy sobie o układzie sercowo-naczyniowym, to znaczy już przy okazji układu nerwowego i poprawy tych zdolności poznawczych już sobie mówiliśmy o tych ziołach, które poprawiają np. przepływ krwi, które poprawiają właściwości. funkcjonowania śródbłonka, zmniejszają poziom cholesterolu, czy działają antyoksydacyjnie, zmniejszają ryzyko miażdżycy. Natomiast teraz powiemy sobie o takich ziołach, których substancje aktywne działają głównie. tak albo w duży w większym stopniu na układ sercowo. naczyniowym. Też przypominam, że przy okazji układu moczowego także mówiliśmy o pewnych ziołach, które wpływają poprzez poprawę funkcjonowania nerek, również usprawniają funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, bo np. zmniejszają ciśnienie krwi, więc wtedy ta wydolność serca jest sprawniejsza.
I ten wpływ ziół i tych substancji aktywnych na układ krążenia może być wieloraki. Mówiliśmy już o naczyniach krwionośnych, samych w sobie, o uszczelnianiu, o śródbłonku, ale również zioła oddziaływują bezpośrednio na mięśni, na komórki mięśnia sercowego. I tutaj powodują zmiany siły skurczu. Zmiany częstości powodują również zmiany probgu pobudliwości komórek mięśnia sercowego i szybkość przewodzenia. Wszystkie te efekty będą wpływały na. . . na tą wydolność pracy serca. Gdzieś tam tutaj te efekty będą nam się przewijały. W takim dużym uproszczeniu te surowce roślinne możemy analizować w zależności od tego, na jaką część układu krążenia działają albo w jaki sposób działają. I tak na przykład o miłoszębie mówiliśmy przy okazji regulacji krążenia obwodowego.
Mamy tutaj także rośliny, które będą nam poprawiały krążenie w naczyniach wieńcowych, czy będą wykazywały ogólne działanie przy niewydolności krążenia. Mamy bardzo dużą grupę roślin, które będą obniżały ciśnienie. czy też takie, które będą poprawiały funkcjonowanie przy niewydolności żylnej. Przepraszam, to zarówno mowa tutaj o hemoroidach, jak i o żylakach kończyn dolnych. Zobaczcie Państwo, tutaj mamy te rośliny, które obniżają ciśnienie. Tutaj mamy więcej tych roślin niż tych, które to ciśnienie podwyższają. Mówiliśmy już dzisiaj o rączeniu, nawet przed przerwą. Ja jeszcze powiem o jednym oruszczyku. To jest jedna z ziół, które odbieramy. I am out. podwyższa ciśnienie. Ale zacznijmy od. . . głogu, którego surowcem są zarówno kwiaty, jak i liście, jak i owoce. Oczywiście pora zbioru zależy od tego, co będziemy zbierać. Mamy u nas w Polsce występuje głóg jedno i dwuszyjkowy.
Niektórzy mają również głuk, który rośnie na działkach. Niestety głuk przenosi zarazy grzybowe, więc jeżeli ktoś nie musi, to nie polecam, bo rzeczywiście jest to roślina, która może wiele złego w samym ogrodzie wyrządzić. Natomiast. . . Surowce są fantastyczne. Akurat w moich rejonach głogu mamy niewiele. Nikt go też na działkach niestety nie uprawia. No więc później w naszych lasach zawsze jest kto pierwszy ten lepszy, jeżeli mówimy o zbieraniu owoców. Substancje aktywne, które są zawarte tutaj w głogu to przede wszystkim flawonoidy, antocyjany, które mają działanie silne, antyoksydacyjne. Mamy mikroelementy, w tym m. in. potas, wapn, magnes. Mamy taniny, które będą działać ściągająco. Mamy kwasy organiczne, w tym. . . kwaskawowy czy pektyny.
Oczywiście skład tych substancji aktywnych, on się różni w zależności od tego, który surowiec zbierzemy, bo antocyjany czy flawonoidy będą bardziej obecne, czy pektyny w owocach. Natomiast pozostałe będą obecne i w liściach, i w kwiatach. Mechanizm. . . terapeutycznego działania na układ krążenia jest złożony, bo z jednej strony mamy te związki, które będą nam uszczelniać działanie, uszczelniać naczynia krwionośne. Z drugiej strony mamy obniżenie ciśnienia krwi. One również obniżają poziom lipidów, czyli tutaj trójgrycerytów czy cholesterolu we krwi. Normalizują pracę serca. Mogą działać lekko no. moczopennie, to też będzie wpływać na poziom ciśnienia. Poza tym flawonoidy działają lepko-rozkurczowu, także tutaj mamy szersze działanie, nie tylko właśnie tutaj na układ krążenia, ale także rozlużniające między innymi na inne narządy, poza tym stabilizują one kolagen. Dodatkowo jeszcze ten protekcyjny efekt na układ krążenia wynika z. . .
z hamowania działania tromboksanu. Tromboksan to jest taki związek, który zwiększa agregację płytek krwi, czyli znowu pojawiałyby się małe zakrzepy, stosowanie głosu mniejsza. Poza tym tromboksan także pojawia się w Stanach Zapalnych. produkowany jest przez cyklooksygenazę. Przypominam, mówiliśmy o cyklooksygenazie pierwszej, która jest syntetyzowana cały czas i drugiej, która jest w stanach patologicznych, więc tutaj mamy. . . hamowanie działania tej powstawania tromboksanu, a także prostacykli, które również zmniejszają, które również wpływają na stan zapalny. Kwiaty czy surowce zawarte w kwiatach. powodują zmianę częstotliwości i siły skurczu mięśni. Czyli mają tutaj działanie lekko arytmiczne, czyli zwalniają, a jednocześnie, znaczy zwalniają częstotliwość, a zwiększają siłę skurczu, co poprawia. do zaopatrzenia w krew całego organizmu.
Ten efekt substancji aktywnych zawartych w kwiatach obserwowany jest także na poziomie naczyń krwionośnych mózgu, czyli tak jak na przykład miłożon, one lekko poprawiają nam krążenie. Podobnie zresztą jak owoce, ale to działanie jest słabsze. Uważa się także, że to działanie głową na układ krążenia może być wytrzymał. działanie również profilaktyczne przy zespołach wieńcowych. I biorąc kompleksowe działanie głogów pod uwagę, czyli mamy przeciwkrzepliwe, przeciwzapalne, obniżające ciśnienie, obniżające poziom cholesterolu. antyoksydacyjne, uszczelniające naczynia krwionośne, to może również mieć działanie profilaktyczne przy zagrożeniu udarem. mózgu, a ostatnie badania pokazują, że coraz więcej młodych osób jest zagrożonych udarem i już trzydziestoparoletnie osoby takich udarów doznają. Podłoże tego jest bardzo złożone oczywiście jako jeden z takich czynników, który się porusza. To jest między innymi przewlekły nadmierny stres, więc tutaj ta profilaktyka byłaby jak najbardziej wskazana.
Otóż omówiłam Państwu w… To pośrednio też, ale to, bo mówiliśmy o wydolności fizycznej przy okazji rzęszenia między innymi, to podobny efekt taki pozytywny poprzez to, że. . . Zmianę częstotliwości skurczów i siły skurczu poprzez głuk. Tutaj głuk zwiększa tolerancję na wysiłek fizyczny, więc mamy działanie, też może to nie jest adaptogenne, natomiast pewne elementy wspólne z adaptogenami. Jak stosować? Tutaj możemy. . . przygotowywać zarówno napary z owoców, czy też z kwiatów. Możemy napary z pustyni. liści, natomiast możemy też przygotowywać, to chyba na następnym slajdzie mam, na przykład dżemy czy też soki, więc można wprowadzić jak gdyby do codziennej diety, tak że to zioło. Poza tym okazuje się, że preparaty oparte na głogu, one hamują uwalnianie histaminy, czyli mamy kolejny przeciwzapalny efekt. W niektórych badaniach głóg wykazywał działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Więc tutaj np.
w okresach jesienno-zimowych jako w okresach tego większego ryzyka zachorowania na infekcje bakteryjne, wirusowe, także byłby polecany. Warto zaznaczyć, że to działanie przeciwbakteryjne było wykazane również przeciwko gronkowcom, a także przeciwko paciorkowcom. I znowu, też gdzieś tam pojawiają się jakieś informacje o coraz częstszych poważnych, powikłanych zakażeniach paciorkowcem, a więc ta profilaktyka czy wspomagane leczenie oparte o preparaty z głodu jak najbardziej miałyby tutaj zastosowani. Jak włączać do diety, to już powiedzieliśmy sobie, owoce w postaci np. dżemu, w konfitur, napar. Ja przyznam szczerze, że lubię taką herbatkę z głogu, gdzie mam głóg zmieszany z dziką różą. Bardzo delikatne, ale takie. . . Dosyć ciekawy smak. Jakie są przeciwwskazania? No bo tutaj widzicie Państwo, że mamy szeroki wachlarz działań m. in. na mięśni serca, więc przede wszystkim schorzenia, które dotyczą wydolności serca.
Często lekarze zalecają jako terapię uzupełniającą stosowanie preparatów z głogu, ale jeżeli ktoś cierpi na niewydolność serca, to wówczas powinien przed zastosowaniem dłuższej terapii opartej na preparatach głogowych jednak zasięgnąć porady. No i oczywiście ze względu na brak dostatecznych badań przeciwwskazanymi z ciąża i okres karmienia. Kolejna roślina, która oddziaływuje bardzo silnie na układ krążenia, to jest miłek wiosenny. Jest to niewielka bylina należąca do jaskrowatych. Roślina, która w Polsce występuje jedynie w Małopolsce i na wyżynie lubelskiej, przy czym jest to roślina objęta ścisłą ochroną, więc zbieracie jej. Nie możemy, chyba że ktoś będzie sam uprawiał. Trzeba pamiętać też, że jest to roślina, która jak wiele roślin, o których później będziemy mówić, nawet konwajeria majowa, jest rośliną trującą. Dlatego stosowanie jej wymaga ostrożności. I dawkowanie także musi być bardzo precyzyjne.
Jest to roślina, która zawiera kardynolidy, czyli glikozydy nasercowe. To są te związki, które bezpośrednio oddziałują na serce i które determinują właśnie ten potencjalny. . . niebezpieczny efekt. Dodatkowo występują tutaj m. in. znane państwu flawonoidy Roślina, surowiec czy substancje aktywne wykazują terapeutyczne działanie przy chorobach serca, przy łagodnej niedomodze serca, przy skurczach przedwczesnych, przy osłabieniu pracy serca, np. po infekcyjnym, czy przy tachy karti o podłożu. nerwowym. Tutaj już widzimy, że to działanie dotyczy serca, czyli nie działa na ośrodkowy układ nerwowy, a bezpośrednio na serce. I z tego trzeba zachować ostrożność przy stosowaniu miłka. To działanie miłka na serce dotyczy przede wszystkim zwiększanie siły skurczów i zmniejszanie częstotliwości, czyli mamy efekt na poziomie serca taki sam jak efekt działania głogu. Dodatkowo jeszcze, Miłek może działać lekko moczopędnie, znowu podobnie jak Głuk.
Działa również lekko uspokajająco i działa również rozszerzająco na naczynia wieńcowe. To działanie rozszerzające na naczynia wieńcowe, ono będzie wpływało poprawiająco. . . Przepraszam. będzie wpływało poprawiającą na funkcjonowanie mięśnia sercowego, stąd możliwość zwiększania siły skórków, bo serce, mięśnie sercowe będą lepiej zaopatrzone w tlen, substancje odżywcze. Dodatkowo, miękko. To wpływa również na rytm oddechowy. Więc to też o czym mówiliśmy poprzednio, czyli tachycardia pochodzenia nerwowego. której czasami towarzyszy przyspieszone oddychanie, może być tutaj przez miłek regulowane. Ale z racji tego silnego oddziaływania na układ krążenia, oddziaływania na serce, zaleca się jednak. . . konsultacje z lekarzem przed podjęciem decyzji o terapii miłkiej. Jakie są skutki uboczne? Wiemy już, że miłe. spowalnia pracę serca, to znaczy zmniejsza częstotliwość skurczów serca. Więc mamy tutaj jako skutek. niepożądane zwolnienie pracy serca.
Mamy również nudności i wymioty. mogą pojawić się zaburzenia widzenia, mogą pojawić się skurcze czy porażenia. Więc tak jak Państwo widzicie, stąd ta ostrożność przy przyjmowaniu tych preparatów. Druga roślina, która również wymagałaby konsultacji z lekarzem przy podejmowaniu decyzji o leczeniu, to jest konwalia majowa. Konwalia, którą w zasadzie każdy z nas zna. Przepięknie pachnie, kwiaty są bardzo dekoracyjne. Ona rośnie zarówno w środowiskach dzikich, w lesie, ale także w naszych ogrodach. I surowcem jest kwiatostan wraz z liśćmi albo same liście. Surowce zbiera się we wczesnych okresach kwitnienia. Podobnie jak miłek zawiera glikozydy kardenilowe, ale także zawiera inne związki, na przykład strofantydny czy peryplogeniny, które oddziaływują bezpośrednio na mięsień sercowy.
To, co jest charakterystyczne dla konwali majowej to to, że właśnie obserwuje się bardzo szybki efekt działania i nie obserwuje się gromadzenia substancji aktywnych w mięśniu sercowym. Podobnie jak miłek i podobnie jak głuk konwalia wzmacnia siłę. skurczu mięśnia sercowego i spowalnia częstotliwość pracy serca. Podobnie zresztą jak poprzednie zioła, może również działać słabo moczopętnie. I podobnie jak te poprzednie, one będą likwidować obrzęki, będą zmniejszać ciśnienie i poprawiać funkcjonowanie serca, a obrzęki mogą być wyrazem pewnej niewydolności. Więc tutaj będzie też ta praca serca bardziej. . . Też na co trzeba zwrócić uwagę to na to, że konwaria może działać toksycznie. dlatego że działa szybko i ten efekt może okazać się niepożądany dla pacjenta, dlatego powinno leczenie odbywać się pod kontrolą lekarza.
W momencie, kiedy stosowana jest konwalia, można ten preparat, preparaty konwaliowe stosować kilka razy na czyn, bo tak jak mówiłam, on nie gromadzi, on działa bardzo szybko, ale też jest szybko eliminowany, więc uzyskujemy bardzo szybki efekt bez kumulacji, więc stąd możliwość podawania tych preparatów obtynizujących oparte na konwali kilka razy dziennie. Dziękuję. ale ten efekt. . . poprawy wydolności serca, zmniejszenia obrzęków, zmniejszenia częstotliwości. On będzie przekładać się na poprawę krążenia krwi. Dodatkowo to działanie lekko moczopędne będzie nam wspomagać usuwanie toksyn z organizmu. Poza tym przy terapii. konwaliom obserwuje się poprawę koncentracji i pamięci. Jest to takie działanie bardzo delikatne, tym niemniej może być ono związane z poprawą krążenia, a dodatkowo obserwuje się polepszenie czy zmniejszenie napięcia, które pojawia się w okresie menopauzy.
Przy czym znowu, jeżeli preparaty działają szybko, to tutaj jako ta terapia w okresie menopauzy bez konsultacji z lekarzem nie powinna być stosowana. Aczkolwiek, jeżeli lekarz zaleci, stosowania ukobyt w okresie menopauzy, to może być obserwowany ten efekt łagodzący. Co trzeba jeszcze powiedzieć przy okazji konwali? Ziele konwali jest nietrwałe. Uważa się, że lepsze właściwości, dłużej utrzymujące się, mają nalewki, które przygotowuje się właśnie z konwalii. Przy czym też. . . zwraca się uwagę na to, że przygotowana taka domowa nalewka może mieć różną zawartość substancji czynnych, dlatego że w zależności od stanowiska, w której konwalia rośnie, zawartość tych glikozydów nasercowych może być różna i Sama ekstrakcja alkoholem także może mieć różną wydajność, więc tutaj przygotowywanie samodzielne nalewek nie jest wskazane.
Konwalia stanowi niebezpieczeństwo dla dzieci, bo oprócz tego, że są te glikozyty nasercowe w całej roślinie, to owoce, które się pojawiają po przekwitnięciu, one są takie jasno czerwone, ale to jako takie wyraźnie odcinające się na tle liści, one często stanowią Znaczy są zbierane przez dzieci i tutaj początkowo mogą pojawić się objawy zatrucz, takie jak np. nudności, wymioty, zawroty, bóla głowy, ale mogą pojawić się także zaburzenia ze strony. odwrotne, układ ukrążenia, spowolnienie rytmu serca i w literaturze są opisywane przypadki śmiertelnych zatrudnionych przy spożyciu już nawet kilku owoców konwali. Poza tym pojawiają się wypadki odrażni w kontakcie czy z liśćmi, czy z kwiatami. Ze względu na to szybkie, silne działanie, konwalia nie jest wskazana przy niektórych zaburzeniach układu krążenia, między innymi przy bloku przedsiękowo-komorowym.
że przymiarzycy naczyń wieńcowych przy leczeniu innymi glikozydami, nawet glikozydami naparstnicy, lekami mordopędnymi czy obniżającymi ciśnienie. Dodatkowo nie jest wskazane stosowanie przy chorobach nerek czy wątroby. No z racji tego szybkiego, czy konieczności szybkiego metabolizmu. Tutaj są te przeciwwskazania. Ze względu na to, że konwalia nie gromadzi się, czy substancje aktywne nie gromadzą się w komórkach, konwalia może być stosowana przez dłuższy czas. Ale tak jak już podkreślałam, musi być stosowana pod kontrolą lekarza. Kolejna roślina, która. . . nie jest może aż tak silnie działającą, aczkolwiek wkazującą działanie na układ krążenia. To jest serdecznik lekarski, tutaj surowcem jest ziele zawierające z tych związków, które państwo znacie. Flawonoidy, które są pochodnymi m. in. kwercetyny, kemferolu, apigeminy, zawierają glikozydy nasercowe, zawierają cholinę.
ze związków takich charakterystycznych dla serdecznika alkaloidy, między innymi tutaj stachymdrynę czy leonurynę, które są związkiem tej południowej występującym głównie w serdeczniku. Zawierają także kwasy organiczne, niewielką ilość olejków eterycznych czy garbników. Tak jak powiedziałam, serdecznik oddziałuje na układ krążenia i działa antyarytmicznie. łagodzi kołatania serca i wzmacnia mięsień sercowy. Dodatkowo działa również na ośrodkowy układ nerwowy, działa uspokajająco. działa hipotensyjnie i powoduje. . . działanie rozkurczowe m. in. na komórki mięśni układu pokarmowego, ale także na komórki maczycy, co może zmniejszać dolegliwości bólowe w czasie miesiączki. Dodatkowo. . . Niektórzy polecają serdeczni przy stanach chorobowych górnych dróg oddechowych, także przy dolnych, więc tutaj regulują oddech, ułatwiają czy hamują odruchy kaszlowe. regulują oddech w stanach napięcia nerwowego, to o czym też już przed chwilką mówiliśmy.
Pamiętajcie Państwo, że działa tutaj uspokajająco, więc regulacja oddechu, czyli zmniejszenie liczby oddechów, zmniejszenie częstotliwości skurczów serca będzie nam pomagała. wpływało jednocześnie na układ krążenia i na układ oddechowy. Tak jak tutaj mamy te choroby układu oddechowego, ale nie tylko. Pamiętajmy, że serdecznik będzie wykazywał także działanie przeciwbakteryjne, więc przy stanach zapalnych dróg oddechowych on może wykazywać działanie terapeutyczne. Wykazuje także działanie ściągające, przeciwbiegunkowe, a więc przy. w stanach zapalnych w przewodzie pokarmowym może być stosowany. Ale serdecznik możemy stosować również. . . . . . Możemy stosować także. . . zewnętrznie do leczenia ran czy oparzeń. Tutaj będzie wykorzystywane. . . przepraszam, najmocniej. . . Będzie wykorzystywane to działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, ściągające. . . i będzie ono wspomagało gojenie tych zmian na skórze. Możemy stosować zarówno napary, nalewki, jak i świeży sok.
Przepraszam. Przepraszam Państwa najmocniej, ale to chyba te moje wyjazdy służbowe niekoniecznie dobrze wpływają mi na głos. Skończyliśmy na tym świeżym soku, aczkolwiek ja przyznam szczerze, że nie stosowałam serdecznika i chociaż podkreśla się, że mogą być one gorzkie, więc tutaj niekoniecznie będzie prosto wprowadzić serdecznik jako zioło. W przypadku schorzeń serca zalecany jest do leczenia m. in. łagodnej tachykardii, czyli to już o czym mówiłam, czyli spowolnienie pracy serca. jak już wiemy, że działa przeciwbakteryjnie, przeciwbiegunkowo, to tutaj przy jakichś inwekcjach w przewodu pokarmowego. Poza tym czasami. . . jako skutek uboczny. Może przy dłuższym stosowaniu mogą pojawić się biegunki albo jako taka reakcja nadwrażliwości przy stosowaniu serdecznika. Zewnętrznie, jeżeli mówiliśmy o ranach, może być stosowany albo w postaci naparu i wtedy na gazę, ewentualnie można stosować również okłady z liści sparzonych wrzątkiem.
Więc tutaj też jest polecane stosowanie serdecznika także u kobiet karmiących na obolałe piersi i na wspomagające np. przy wczesnych stanach zapalnych. Czy coś jeszcze tu chyba już nie? Kolejna roślina to jest aminek egipski. Jest to roślina, zobaczcie Państwo, także z tych roślin baldachkowatych, o których już mówiłam przy okazji kozłka i zaznaczam dla niewprawnych osób. One mogą się. . . czasami mylić, a są tutaj też rośliny, które wykazują silne, toksyczne działanie. W Polsce aminek nie jest uprawiany ze względu na to, że jest to roślina, która wymaga jednak cieplejszych, wyższych temperatur, cieplejszego klimatu. Chociaż niektórym udaje się, przy czym wymagają one specjalnego stanowiska osłoniętego, więc tutaj wymaga większego zachodu. Surowcem są owoce, które zawierają związki takie jak np. fumarokumaryny, fisnadyna czy wisnagina. Obecne są także flawonoidy, fenolokwasy, olejki eteryczne czy sole mineralne. Jestem. . .
Dzięki tym substancjom aktywnym, oprócz tego, że aminek będzie stosowany w chorobach serca, między innymi przy niewydolności wieńcowej, ponieważ wpływa on m. in. na rozszerzanie naczyń wieńcowych, więc zaopatrzenie komórek mięśniowych, substancji odżywcze w tlen będzie silniejsze i objawy dusznicy będą trudniejsze. zmniejszone, to dodatkowo jeszcze stosuje się go w chorobach układu moczowego, w chorobach skurczowych, w gamicy nerkowej. Poza tym w chorobach. układu pokarmowego w chorobach nieżytowych czy wrzodowych również stosowany jest zewnętrznie i poprawia. gojenie się ran, a także stosowany może być w leczeniu łuszczycy czy łysienia plackowatego. Tutaj warto jeszcze wspomnieć, że Aminek również obniża poziom cholesterolu i zmniejsza ryzyko czy rozwój choroby miażdżycowej naczyń więcowych, więc tutaj także do tych chorób. serca, czy profilaktycznie w chorobach i terapeutycznie w chorobach serca.
W leczeniu łuszczycy i łysienia plackowatego, to sporządza się jakąś taką papkę? Czy zaparza się te zioła? Czy jak to wygląda? To tutaj możemy przygotować wywar i wtedy do przemywania można stosować. Wtedy najłatwiej, no bo tutaj mamy jako surowiec owoce. Wtedy możemy przygotować wywar i wtedy do przemywania można stosować taką papkę? Czy zaparza się te zioła? Czy jak to wygląda? Więc albo wywar, chyba najłatwiej by było, tak żeby wyekstrahować te substancje i wtedy czy do płukania, czy w postaci do okładów, do przemywania. Także zależy od, jeżeli łuszczyca, no to zależy jak rozległa. Ale to można wtedy do takich kąpieli dodać. Dziękuję bardzo. Proszę bardzo. Aminek. Tak, czyli wiemy już, że działa rozkurpiająco na naczynia wieńcowe. Eee.
Ale dodatkowo jeszcze poprzez to działanie wspomagające komórki serca, one mogą poprawiać objętość wyrzutową, bo jeżeli będą komórki mięśniowe działać silniej, to wtedy ta frakcja wyrzutowa będzie wyższa. będzie większa, a tym samym zaopatrzenie w krew organizmu, takie wymiana gazowa na poziomie całego organizmu będzie sprawniejsza. Aminek w przeciwieństwie do ziół, o których mówiliśmy wcześniej, nie wpływa na ciśnienie krwi. i nie zmienia akcji serca. Także to jest rzecz warta podkreślenia. bo ta zmiana rytmu serca, zwłaszcza przy bradykardii, byłaby niewskazana. A tutaj mamy polepszenie ukrwienia samego serca bez wpływu na częstotliwość pracy serca. Bo znowu tak samo jak jest z. . . nadciśnieniem i mam więcej leków na nadciśnienie niż na niedociśnienie. Tak samo tutaj więcej, mam większe możliwości kontrolowania takchy kardi niż brady kardi.
Jakie są przeciwwskazania? Przede wszystkim niewydolność nerek, obrzęki, hipotonia, niedokrwistość czy jaskra. Poza tym niewskazany jest aminek przy. . . ekspozycji na promieniowanie słoneczne, dlatego że działa foto uczulająco, a dodatkowo, co nie zawsze jest pożądane przez niektóre osoby, powoduje nasilenie pigmentacji skóry. Owszem, niektóre osoby chciałyby zmienić tę pigmentację, Niektóre jednak nie, więc tutaj ta ekspozycja czy synteza melaniny byłaby tym czynnikiem, który byłby niepożądany. Ja jeszcze zapytam, że takie działanie fotouczulające ma również nawietek oraz dziura wietnika. Tak, o dziurawcu też już dzisiaj mówiliśmy, więc tak, trzeba tutaj przy tych ziołach niestety uważać. I ewentualnie jeżeli stosujemy takie terapie, to na przykład w okresie jesienno-zimowym, albo stosować odpowiednie formy ochrony, czy ograniczenie ekspozycji, więc o tym trzeba pamiętać. No właśnie, mówiliśmy tutaj już o wywarach, można przygotować także nalewki, ale też są gotowe produkty w postaci np. płynów czy tabletek.
Kolejna roślina, która jest rośliną w sumie powszechnie stosowaną, ale nie zawsze zdajemy sobie sprawy, że oddziaływuje ona bardzo istotnie na pracę serca. Poza tym także oddziaływuje na. . . układ nerwowy i tą rośliną jest rozmaryn lekarski. Ja przyznam szczerze, że bardzo żałuję, że rozmaryn w polskich warunkach klimatycznych nie osiąga takich rozmiarów jak w cieplejszych rejonach. Chociaż. Wiem, że w ogrodach niektórych osób potrafi bardzo ładnie zimować i osiągać takie wymiary ponad półmetrowe. Natomiast ja przyznam szczerze, ja już się poddałam, bo u mnie rozmaryn niestety nie rośnie. A jest to roślina, którą bardzo lubię. I przyznam szczerze, że jak byłam w takich cieplejszych rejonach Stanów, gdzie nie ma tego, co jest w Polsce, to nie było tak, jak teraz.
rozmaryn rusł normalnie na rabatach przy ulicy, to specjalnie przechodziłam bardzo blisko niego, żeby poruszyć, żeby ten zapach unosił się, ponieważ zapach rozmarynu jest tym, który bardzo lubię. Ale to taka mała prywata. A co zawiera rozmaryn? No już jak Państwu powiedziałam o tym zapachu, no to wiemy, że ma ten przede wszystkim olejek, który zawiera między innymi tutaj Canfore, Cyneon, ale ten skład olejków, on może się różnić w zależności od tego, gdzie rozmaryn rośnie, czy, który, jaka to jest, jaka to jest odmiana. Poza tym, oprócz Cyneonu, mamy jeszcze Alfa-Pinen, mamy Linalol, Geraniol, Borneol, więc tutaj ten skład tego olejku jest naprawdę bardzo bogaty. Poza tym z innych składników mamy tutaj garbniki, mamy kwas rozmarynowy, mamy kwasy ferulowy, kawowy, chlorogenowy, o których już dzisiaj też mówiliśmy. Mamy apigeniny, luteolinę.
Czyli zobaczcie Państwo w tych ziołach, o których mówimy, część tych substancji aktywnych się powtarza i mamy jakieś specyficzne dla danego zioła. To jaki jest skład, oprócz tego, że zależy to od odmiany, od. . . tego, gdzie dana roślina rośnie, to także zależy od temperatury oświetlenia czy wilgotności i wieku rośliny. Także jest to bardzo zmienne. O olejku rozmarynowym też mówiliśmy przy okazji stanów zapalnych, bo pokazywałam Państwu, że ono wykazuje działanie m. in. antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, wykazuje działanie przeciwzapalnie. chronić przed promieniowaniem ultrafioletowym, wykazuje działanie poprawiające funkcje układu pokarmowego. Zresztą rozmaryn dodajemy do potraw, m. in. do mięs, ale możemy dodawać także do warzyw np. do pieczonych ziemniaków, dyni. Poza tym pomaga w leczeniu, czy w obniżaniu poziomu cukru we krwi, bo ma działanie przeciwcukrzecowe, więc np. polecany jest w cukrzycy typu II czy w insulinooporności.
Również działa ochronnie na wątroby. I też nawiązanie do naszej pierwszej części spotkania, poprawia procesy pamięciowe i wykazuje działanie uspokajające. Olejek rozmarynowy zalecany jest w aromatoterapii do poprawy koncentracji w czasie nauki, studentów czy dzieci. Przy czym też trzeba pamiętać, że to bogactwo tych substancji eterycznych, ono może czasami, czy przy dużym stężeniu, ono może również działać drażniąco, Chociaż rzadko, ale reakcje takie niepożądane. Na układ krążenia rozmaryn powoduje zwiększenie. przepływu krwi przez naczynia wieńcowe i dodatkowo powoduje zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego. czyli znowu ta objętość wyrzutowa. Podnosi również ciśnienie, więc tutaj mamy pewne przeciwwskazanie już nam się uwidaczne. Dodatkowo, poza układem krążenia Jeżeli stosujemy to można rozmaryn stosować do zewnętrznie, np. do płukania włosów, do przemywania skóry, bo pamiętajcie, że mamy tutaj to działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze. Poza tym w. . .
w kremach pomaga zwalczać celulit. Zresztą też jest polecane czasami do masażu. W niektórych badaniach in vitro wykazywano działanie przeciwnowotworowe, ale trzeba pamiętać, że poprzez pobudzenie krążenia, poprzez podniesienie ciśnienia krwi, może on również wpływać na przykład na cykl miesięczny. To znaczy może nasilać krwawienie i jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży, dlatego że może. poprzez ten mechanizm wywołać nawet poronienie. Dodatkowo rozmarynu nie powinny stosować kobiety karmiące, dlatego że podobnie jak szałwia, o której mówiliśmy poprzednio, również hamuje wytwarzanie mleka. ponieważ wiemy już tutaj, że substancje aktywne zawarte są głównie w olejku, to też już na pewno Państwo wiecie, że sposób suszenia, przechowywania będzie miał istotne znaczenie na zawartość tych substancji.
I Poleca się, żeby zachować większość tych składników w przygotowywaniu wyciągów alkoholowych albo olejowego maceratu zamiast suszenia, aczkolwiek suszone zioło jest dodawane do wielu potraw. No właśnie. Kolejne zioło, o którym już Państwu na początku wspomniałam, to jest różczyk kolczasty. Jest to właśnie to zioło, które będzie nam podnosiło ciśnienie krwi. Przy czym jest to zioło, które działa na tyle łagodnie, że nie będzie powodować tak silnych objawów jak na przykład w rzeń szyń. Rówczyk jest to mała krzewinka, która w Polsce nie rośnie. Ona występuje w basenie morza. śródziemnego osiąga wysokość mniej więcej do 10 cm. Jak tutaj widzicie, ma takie dosyć sztywne, ostre liście, czerwone owoce. Natomiast surowcem zielarskim jest kłącze. które zawiera m. in. związki saponinowe charakterystycznymi dla tej rośliny ruskogeniną, neoruskogeniną, ruscyną czy ruskozydem.
Zawiera także flawonoidy, zawiera triterpeny, alkaloidy, olejki eteryczne, aczkolwiek zawartość olejków jest dosyć niska. Zawiera także nienasycone. . . kwasy tłuszczowe. Zawierają tutaj obecność m. in. flawonoidów, fitosteroli, będzie nam wpływać m. in. na uszczelnianie naczyń krwionośnych. Dodatkowo hamują one. wydzielanie takiego enzymu, który się nazywa elastazą. Jest to enzym, który rozkłada elastynę. A elastyna to jest jeden z składników strukturalnych ścian naczyń krwionożnych. Występuje głównie w naczyniach tętniczych. I to właśnie dzięki elastynie te naczynia tętnicze mają możliwość tak ładnie rozszerzać się w czasie skurczu serca i kurczyć. I ta elastyna dzięki połączeniu z innym jeszcze białkiem, ona jest mało. wrażliwa na odkształcenia, to znaczy ona się rozciąga, ale później wraca do swojej postaci. Tutaj substancje aktywne zawarte w różczyku hamują wydzielanie enzymu, który by tą elastynę nam rozkładał.
Zresztą elastyna też odpowiada za elastyczność naczyń krwionośnych, ale także i skóry. Dziękuję za uwagę. też działanie szersze, nie tylko naczynia krwionośne, ale inne narządy również. Dodatkowo rówczyk będzie nam wspomagał w walce ze stanami czy z zakażeniami, dlatego że On powoduje adhezję leukocytów do komórek śródbłonka, zmniejszenie adhezji, więc flawonoidy, które są tutaj obecne, one będą nam wspomagały w działaniu antyoksydacyjnym. Natomiast. . . to uszczelnienie naczyń krwionośnych będzie pomagało w wyciszeniu stanu zapalnego. I w momencie, kiedy te leukocyty nie będą przyczepiać się do komórek śródbłonka, one nie będą miały możliwości wyciekania na zewnątrz. Więc te komórki, które dostaną się już na zewnątrz do miejsca zapalnego, one będą zwolczać. stan zapalny, natomiast więcej leukocytówki będzie napływać i ten stan nie będzie się rozwijał.
To uszczelnienie naczyń krwionośnych będzie również umożliwiało um zmniejszanie obrzęku czy nie powiększanie się obrzęku, który może się pojawić zarówno w miejscu. stanu zapalnego, jak i w momencie, kiedy mamy do czynienia z utrudnionym przepływem krwi żylnej. Czyli tak jak na przykład mamy żelaki, mamy zestoje krwi żylnej, pojawiają się obrzęki, a dodatkowo różczyk jeszcze, będzie nam zwiększał przepływ żylny, co dodatkowo będzie nam zmniejszało ryzyko tych obrzęków. I to ta zmiana czy zwiększenie przepływu żylnego jest związana z obkurczaniem naczyń żylnych, które jest obserwowane po zadziałaniu różczyku kolczastego. Dodatkowo jeszcze różczyk będzie nam działał moczopędnie. co również będzie powodować zmniejszenie obrzęku. Jest stosowany w leczeniu hemoroidów, bo pamiętajcie, jeżeli mamy obkurczanie naczyń żylnych i działanie przeciwzapalne, więc tutaj będziemy mieć. . . zmniejszenie przekrwienia. Działanie przeciwobrzękowe również będzie wspomagać leczenie hemoroidów.
A dodatkowo, oczywiście także na przykład zaburzeń chorobowych. przepływu żylnego w momencie, kiedy mówimy o żylakach kończyn dolnych. W przypadku różczyku Warte jest podkreślenie to, że różczyk podnosi ciśnienie żylne. Te inne związki, o których mówiliśmy, czy substancje aktywne w różnych ziołach, one podnoszą nam głównie ciśnienie tętnicze, czego wyrazem mogą być właśnie zawroty głowy, szumy uszne, i ogólnie gorsze samopoczucie. Natomiast różczyk. . . powoduje podniesienie ciśnienia żylnego. A to przekłada się na zmniejszenie zastojów krwi i limfy i temu towarzyszy jeszcze dodatkowo obkurczenie naczyń krwionośnych. Zatem Czy zaburzenia żylnych, czy to hemoroidów, czy przy żylakach np. przełyku, czy przy żylakach kontyndolnych tutaj ruszczyk byłby bardziej wskazany. Trzeba pamiętać też, że oczywiście, tak jak każde inne zioło, ono może mieć skutki uboczne. nie ma informacji o np. interakcjach wyraźnych.
Natomiast w badaniach in vitro pokazały się dane, które mówią, że może różczyk działać cytotoksycznie, dlatego że bezesprawnie. Raczej tutaj byłoby przeciwwskazanie do stosowania u dzieci kobiet ciężarnych i kobiet karmiących. Ponadto różczyk. . . nie powinien być stosowany z inhibitorami MAO, o których już dzisiaj mówiliśmy. nie powinien być stosowany z alfa blokerami, czyli z tymi lekami oddziaływującymi na komórki mięśnia sercowego. Ponadto nie powinno się łączyć różczyku z lekami rozkurczowymi. i z lekami, które stosuje się w leczeniu nadciśnienia, bo tutaj można obserwować nagły wzrost ciśnienia krwi. I szanowni Państwo, na dzisiaj to wszystko niestety nie zdążyłam z Państwem omówić tych ziół, które stosuje się w niewydolności żylnej i hemoroidach. Trochę przy tym różczyku o tym powiedzieliśmy, ale. . .
Te informacje tutaj Państwo macie zawarte, tutaj przede wszystkim macie informacje o kasztanowcu, o borówce czernicy, którą podejrzałam, że Państwo bardziej kojarzycie z działaniem. na układ pokarmowy, czyli to np. przy biegunkach czy przy zaparciach, w zależności od tego, co stosujemy, ale również właśnie przy żylakach. Jest też informacja tutaj o możliwości stosowania borówki w cukrzycy, przy zaburzeniach widzenia, dlatego że. . . Borówka zawiera bardzo duże ilości antocyjanów. Ona również pomaga na widzenie w nocy. Też o jemiole. Teraz Boże Narodzenie się zbliża, więc jemioła gdzieś tam będzie się pojawiać na targowiskach. Ale pamiętajcie Państwo, że ona również wpływa na. . . układ krążenia. Poza tym, nie wiem czy zawarłam to w prezentacji, jemioła wykazuje również działanie przeciwnowotworowe i w niektórych badaniach. preparaty oparte na jemiole wykazywały działanie profilaktyczne czy terapeutyczne.
Zresztą o ile dobrze pamiętam i o ile jeszcze ten lekarz działa to w Krakowie były prowadzone takie badania nad preparatami zawierającymi ekstrakty z jemioły. które miały wspomagać. tradycyjne leczenie chemioterapeutyczne. Także szanowni Państwo, z mojej strony na dzisiaj to wszystko, ponieważ jest to nasze ostatnie spotkanie przed Bożym Narodzeniem, to życzę Państwu spokojnych świąt, takich, żebyście Państwo znaleźli czas dla siebie, żebyście mieli czas na relaks. Bo jak wiecie, jest to bardzo istotne. Tak żeby utrzymać tą równowagę pomiędzy różnymi naszymi aktywnościami, musimy znaleźć czas również na to, żeby móc się zrelaksować, odstresować i żeby móc później utrzymać to, co jest ważne. gotowość taką w momencie, kiedy wracamy do pracy. Także dziękuję Państwu bardzo serdecznie. Zatrzymuję. Pani profesor, bardzo przepraszam, czy ja mogę jeszcze szybciutkie pytanie tylko zadać? Tak, tak.
Mam konkretny przypadek, jest to z pewnych względów dla mnie bardzo ważne. Próbuję połączyć tą wiedzę dzisiejszą, którą od Pani otrzymałam, niesamowitą otrzymaliśmy, ale jest taki przypadek, kobieta po. . . usunięciu węzłów chłonnych i bardzo co jakiś czas puchnie ręka. Myślałam nad tym ruszczykiem kolczastym, myślałam nad kasztanowcem, winoroś, wąkrota azjatycka, te sprawy. Ten ruszczyk wydaje mi się w tym momencie, po tym co Pani powiedziała, wyjątkowo logiczny. Czy mogę prosić o podpowiedź jeszcze jakiś kierunek właśnie w takim konkretnym przypadku, kiedy nie ma węzłów chłonnych i puchnie ręka? Jak rozumiem, jest to po jakiejś operacji związanej z nowotworami? Tak, usunięcie piersi. Już kilka lat po usunięciu piersi. No to tutaj powiem szczerze, nic mi więcej do głowy nie przechodzi. Dlatego, że choroba nowotworowa tutaj często stanowi pewne ograniczenie. Więc zziół raczej niewiele.
Można pomyśleć o tych, które będą nam uszczelniać naczynia krwionośne, czyli te wszystkie przeciwzapalne, o których mówiliśmy poprzednio. Możemy pomyśleć o tych, które zawierają antocyjany flawonoidy, czyli te, które zawierają. . . owoce pomarańczowe, fioletowe, bo one będą nam poprawiać stan naczyń krwionożnych. Natomiast te obrzęki, które w tym momencie nam się pojawiają, tak jak tutaj pani mówi po usunięciu węzłów chłonnych, to tak naprawdę One wynikają z upośledzonego krążenia limfy, która jest wynikiem usunięcia węzłów chłonnych. Więc to zioła tutaj niewiele, znaczy mogą pomóc, może pomóc tutaj na przykład właśnie różczyk, natomiast ja bym bardziej w stronę masaży poszła, tak żeby. . . mechanicznie spróbować usunąć te obrzęki. Bo mówię tutaj, ten nadmiar płynów, który będzie nam się gromadził, on nie ma bardzo jak być przepchnięty, bo węzłów chłonnych nie ma, więc ta droga limfatyczna jest zamknięta. Bardzo dziękuję.
Również życzę zdrowych, spokojnych świąt. Dziękuję bardzo. To znaczy tak, ta informacja o cytotoksyczności pojawia się tylko w badaniach in vitro. Natomiast w badaniach u in vivo takiej informacji nie ma. Ja ją tutaj specjalnie zamieściłam bardziej w aspekcie przeciwwskazania ustosowania u kobiet w ciąży. To jest tak jak z tymi innymi ziołami, o których mówiliśmy np. przy arbutynie, że ona również działa toksycznie na komórki. Natomiast zawartość tych innych związków, które będą działać ochronnie, może niwelować to toksyczne działanie. Przy czym w momencie, kiedy taka toksyna może działać na młody, rozwijający się organizm, czyli na płód czy na niemowlę, no to tutaj te skutki mogłyby być poważniejsze. Więc stąd ta informacja. Natomiast tak jak mówię, u osób dorosłych tych efektów cytotoksycznych O tym się nie mówi czy nie donosi.
Dziękuję bardzo. Proszę bardzo. Ja też mam pytanie, bo. . . Odnośnie sercowo-naczyniowe, to też cholesterol ma duże znaczenie, szczególnie w leczeniu, w medycynie. No to. . . Omówiliśmy tylko jedno zioło, aminek egipski, z tego, co wiem, co obniża cholesterol. Ale są jeszcze jakieś inne zioła. Chciałam się zapytać, gdzie można by takie znaleźć. o to w jakichś opracowaniach podręcznikowych. Natomiast ja tutaj o tym nie mówię, dlatego że pojawiają się też doniesienia o zatruciach, bo one działają tak jak statyny. Znaczy część z tych ziół, one działają tak jak normalnie statyny, które przyjmuje się i tutaj te efekty i na poziomie wątroby i na poziomie mięśni. Natomiast też trzeba pamiętać, że zawartość tych związków jest dosyć niska. I czasami ten efekt terapeutyczny nie byłby taki wysoki.
Wiem, że większe stężenie tych związków przeciwcholesterolowych jest na. . . Teraz wypadło mi z głowy. Związane z ryżem. . . Ja sobie zapiszę i ja wyślę państwu to. Dobrze, bo teraz wyleciało mi z głowy. Czerwony. . . Może ktoś. . . Dobrze, ja sobie zapisałam, więc wyślę Państwu nazwę tego specyfiku czy tego surowca, bo tak jak mówię, tutaj w chorobie, czy w hipercholesterolemii, mamy do czynienia z dwoma takimi aspektami. To znaczy jedna jest. . . nadmierna podaż cholesterolu, co możemy modyfikować dietą, a druga zaburzenie genetyczne, którego dietą modyfikować niestety nie możemy i trzeba włączyć niestety farmakoterapię. Więc ja bardziej tutaj skupiałam się na tych działaniach zmniejszających spódki tego poziomu, nadmiernego poziomu cholesterolu, czyli na tych działaniach antymiarzdycowych. Dziękuję bardzo. Proszę bardzo.
Profesor, jeszcze mam pytanie, jeśli chodzi, bo nie doszliśmy do tego tematu, o bardzo ciekawy, o hemoroidach. Chciałam zapytać, czy są jakieś leki ziołowe, które można stosować też w ciąży? Bo często w ciąży się zdarza, że kobieta ma hemoroidy. Co tutaj teraz zrobić w takim wypadku? To tutaj. . . Bo niestety, ale hemoroidy, jeżeli się pojawiają, to nawet jeżeli byśmy chcieli coś zastosować lokalnie, to pojawia się problem, dlatego że ten rejon, gdzie hemoroidy są, to jest miejsce bardzo ukrwione. Więc to wchłanianie. . . tych substancji aktywnych byłoby dosyć intensywne. W związku z tym ja tutaj polecałabym na przykład coś, co poprawiałoby funkcjonowanie samego przewodu pokarmowego, czyli te preparaty, które zawierają substancje śluzowe. Czyli mamy tutaj na przykład babki, babkę płesznik, babkę piaskową. Takie, które zmniejszą ewentualnie dolegliwości bólowe, które by się mogły pojawić. Poza tym można.
też stosować nasiona kozieradki. Ona również będzie działać łagodząco lekko przeciwbólowo. Co jeszcze można spróbować stosować? nasiadówki, jeżeli nie ma oczywiście przeciwwskazań np. w postaci nadwrażliwości z rumianku, bo on działa przeciwzapalnie, ściągająco. To taki jest taki, z takich łagodniejszych środków. Mhm. Mhm. I to działa też ściągająco czy jakoś tak? Mhm. Jasne. Też można. To z kwasem hialuronowym to tutaj jest bardzo, bardzo dobry pomysł. Także. Dziękuję panu za tą podpowiedź. Bo ja mówię, gdzieś tam ten propolis, on mi się. . . czy te preparaty związane z. . . czy miód, on gdzieś tam jest. Natomiast ja przyznaję szczerze, ciągle on im gdzieś zapominam. Aż sobie napiszę dużymi literami, żeby o tym pamiętać. Tak, no bo to tak naprawdę często gdzieś tam pewne rzeczy umykają.
Więc ktoś musi po prostu głośno to powiedzieć. Dziękuję. albo przypomnieć o tym, żebyśmy o tym wiedzieli. Tak? I sobie uzmysłowili, że tak, to jest właśnie to. Ok. Dobrze, dziękuję bardzo za odpowiedź. Dziękuję. Czy jeszcze jakieś pytania Państwo macie? Jeśli nie, to ja jeszcze raz Państwu serdecznie dziękuję. I do zobaczenia już w styczniu. Do zobaczenia. Ja tylko mam pytanie. Wszystkiego dobrego na święto. Dziękuję bardzo. Pytanie tylko, gdzie te odpowiedzi będą tutaj, na tej stronie będą? Pani chce. . . Tak, ja wrzucę je, jeżeli tam znajdę, to ja je zamieszczę przy okazji naszego spotkania. A jeżeli to będą dokumenty, to będą w zakładce pliki, a jeżeli jakaś taka informacja, którą gdzieś tam będzie skompilowana z różnych źródeł. . . to po prostu na czacie przy naszej grupie. I na naszym spotkaniu.
Przy tym temacie. Dobrze. Dziękuję bardzo. Dziękuję również. Dziękujemy bardzo. Dziękuję bardzo. Dziękuję. Dziękujemy. Do widzenia. Dziękuję. Do widzenia. Ja chciałabym zapytać, jeśli ktoś ma chwilkę czasu, bo słyszę, że działacie w tym już. Czy to od dawna? Jak to się do tego zabrać? Czy ktoś potrafi odpowiedzieć? Niech się Pani nie martwi, ja też zaczynam. Powoli trzeba sobie notatki, książki kupować i bardzo spokojnie słuchać. Tu jest bardzo dużo mądrych ludzi i te wykłady są bardzo dobre. No właśnie są. Ja tak wstępnie nie zamierzałam nic z tym zrobić tylko dla siebie, ale słyszę, że dużo jest bardzo mądrych osób. I po prostu w tym działają, więc tak sobie pomyślałam, że zapytam. Tak, trzeba dotrwać do końca, ten egzamin zdać i potem spotyka się takie osoby.
Książki sobie trzeba popatrzeć w internecie i tak powolutku kupować. Także niech się Pani nie martwi. Ja też się przyglądam, słucham. Całe życie się kupuję. No więc właśnie, można z tego jeszcze użytek zrobić taki ogólny, że tak powiem, dla siebie, a podzielić się tą wiedzą, prawda? Tym bardziej, jeśli się ma jakieś tam podstawy. Tak, i najpierw na rodzinie trzeba wytraktykować, a potem można jeszcze innym coś doradzić. No właśnie. To dziękuję bardzo. Pozdrawiam i spokojnych świąt. Wzajemnie, dziękuję. .